Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraşlı sarsıntılarda 11 vilayet etkilendi, enkaz yığınları oluştu.
Patronlar Dünyası’ndan Meltem Günay’ın haberine nazaran, UNDP’nin iddialarına nazaran zelzele bölgesinde binaların yıkılmasıyla ortaya çıkan enkaz ölçüsü 200 milyon ton. Hacim olarak 100 milyon metreküpten fazla olan bu enkaz, bir metre yüksekliğinde moloz katmanı biçiminde yayıldığında ABD’nin New York kentindeki Manhattan adasını iki defa kaplıyor.
ANLAŞMA İMZALANDI
Bu noktadan hareket eden Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Japon hükümeti, ağır yıkıma uğrayan vilayetlerden Hatay ve Kahramanmaraş’da son teknoloji enkaz dönüştürme tesisleri kurmaya yönelik 130.6 milyon TL’lik (700 milyon Japon Yeni) bir mutabakat imzaladı.
Bu muahede kapsamında kurulacak ve tipinin birinci örneği olacak tesisler, asbest üzere tehlikeli atıkları enkazdan giderecek, hurda metal ve öteki geri dönüştürülebilir gereçleri ayrıştıracak, döşeme ve yapı gereci olarak yine kullanılmak üzere enkazdaki beton modüllerini öğütecek.
BAKANLIKLA BİRLİKTE YÜRÜTÜLECEK
UNDP yetkilileri, projenin ayrıntılarını ve maksatlarını anlattılar. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı işbirliği ile UNDP tarafından hazırlanan muahede, proje dokümanında tanımlanan hafriyat haritalama ve kıymetlendirme çalışmaları, uygun alanların belirlenmesi, ekipman alınması ve eğitim faaliyetlerini içeriyor. Doküman UNDP ile Japon hükümeti tarafından imzalandı. Tüm süreci UNDP VE Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birlikte yürütecek.
EZİLEN HARFİYAT YİNE KULLANILACAK
UNDP yetkilileri sistemin nasıl işleyeceğini de şöyle anlattılar;
Hafriyat geri dönüşüm tesislerine asbest üzere tehlikeli atıklar girmeyecek, bu atıklar ayrıyeten bertaraf edilecek. Tesislerde iş güvenliği ve emekçi sıhhati hususlarında eğitim ve hami ekipman kullanılacak. Tesislerin nerede kurulacağı ise, yapılacak ön kıymetlendirme çalışması ile sulak alan, biyoçeşitlilik açısından değerli alan, yerleşim yerleri, tarım alanlarına uzaklığı dikkate alınarak ve tüm bu tesirler gözetilerek belirlenecek. Sistem belirlenen yere tesislerin kurulması, asbest ve tehlikeli atıkların sistemden uzaklaştırılması ve akabinde konveyor banda yüklenen hafriyat içerisinde yer alan çelik, alçı, tuğla, cam, ahşap üzere atıkların ayrıştırılması ve geri kalan hafriyatın taşınabilir kırıcılarla ezilmesini içeriyor. Bunun akabinde, ezilmiş olan hafriyat asfalt dolgu materyali üzere gayelerle kullanılabilecek.
Tesislerin kurulması için gerekli çalışmaların başladığı belirtilirken, 2024 yılı içerisinde fonksiyonellik kazanacağı kaydedildi.
HEDEF YÜZDE 90 GERİ DÖNÜŞÜMÜ SAĞLAMAK
Projenin teorik olarak gayesi yüzde 90 oranında geri dönüşümü sağlamak. Japonya 2011 yılındaki Tohoku sarsıntısının akabinde geri dönüşüm oranını yüzde 82 olarak gerçekleştirdi. Proje uygulama mühletince proje Japon Büyükelçiliği aracılığıyla Japon hükümeti ile birlikte yürütülecek.
HANGİ SARSINTILARDA NE KADAR ENKAZ ÇIKMIŞTI?
Depremin olduğu yer (yıl) Enkaz (ton)
Türkiye (1999) 13 milyon
Nepal (2014) 14 milyon
Çin (2004) 20 milyon
Japonya (2011) 31 milyon
Haiti (2010) 23-60 milyon
Türkiye (2023) 200 milyon
