Tayvan Savunma Bakanlığı, dün gündüz saatlerinden bu sabaha kadar Ada etrafında Çin’e ilişkin 37 askeri hava aracı ve 5 savaş gemisinin tespit edildiğini bildirdi.
Bakanlık açıklamasında, 37 hava aracının, Tayvan’ın “Hava Savunma Tanımlama Bölgesi” (ADIZ) ilan ettiği alanda uçtuğu belirtildi.
Açıklamada, 12 “J-10”, 14 “J-16” savaş uçağı, 4 “H-6” bombardıman uçağı, 2 “Y-20” havadan yakıt ikmal uçağı, 2 “Y-9” nakil uçağı, 2 “KJ-500” erken ikaz uçağı ile “WZ-7” tipi silahlı dronun, ADIZ’ın güneydoğu ve güneybatı kısımlarına girdiği kaydedildi.
Bakanlık, dün gün içinde yaptığı açıklamada kelam konusu hava araçlarının uzun aralık keşif eğitimi sırasında Ada’nın “hava sahasına” girdiğini bildirmişti. Açıklamada, Tayvan ordusunun, hava araçlarını tespit-takip vasıtaları ve karaya konuşlu füze sistemleriyle takip ettiği belirtilmişti.
Hava alanı, milletlerarası hukukta kıyıdan 22 kilometre uzaklıktaki kara suları üzerindeki hava alanını içine alan bölgeyi tanımlıyor. Memleketler arası hukukta tarifi bulunmayan Hava Savunma ve Tanımlama Alanı (ADIZ) ise tek taraflı ilan ediliyor. Tanımlama alanı, tarifli hava alanını ihlal niyeti olmayan sivil uçakları kapsamına almıyor lakin bölgeye giren askeri uçaklar, potansiyel tehdit olarak değerlendirilip uyarılıyor.
Uçuşlar ve gemi devriyelerinin, ABD’nin Tayvan’daki defakto büyükelçiliği niteliğindeki Amerikan Enstitüsünün Lideri Laura Rosenberger’in Ada’yı ziyaret ettiği günlere denk gelmesi dikkati çekti.
Rosenberger, hafta başında Tayvan medyasına yaptığı açıklamada, ABD’nin Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın devamını istediği, Ada’nın öz-savunmasına dayanak için silah satışını sürdüreceğini söz etmişti.
ABD İLE ÇİN ORTASINDA TAYVAN GERİLİMİ
ABD’nin diplomatik olarak tanımadığı Tayvan ile üst seviye ziyaretler ve silah muahedeleriyle gayrı resmi ilgilerini sürdürmesi, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu geçiyor.
Önceki ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Ağustos 2022’de Tayvan’a yaptığı ziyaret, Washington ile Pekin ortasında krize yol açmıştı. Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında fiili abluka oluşturan askeri tatbikatlar düzenlerken, gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlarda Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınları sularına düşmüştü.
Çin, ziyaretin akabinde Tayvan etrafındaki uçak ve gemi devriyelerini artırarak, ADIZ’ı ve Tayvan Boğazı’nda tarafların tesir alanlarını sınırladığı varsayılan “orta çizgi”yi geçtiği uçuşları nizamlı hale getirmişti.
Çin ordusu, Tayvan önderi Tsai Ing-wen’in nisan ayı başında Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize’yi ziyaretlerinin ertesinde ABD’ye “transit ziyaret” yaparak Temsilciler Meclisi Lideri Kevin McCarthy ile görüşmesinin akabinde da Ada etrafında 3 gün süren askeri tatbikat düzenlemişti.
Çin’in topraklarının modülü olduğunu savunduğu Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan ortasında iç savaşın akabinde ortaya çıkan ayrılık hala devam ediyor.
Pekin, “Tek Çin” prensibini vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, Birleşmiş Milletler ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik münasebetleri kesmesini koşul koşuyor. (AA)
