Hem yaz sıcakları hem fahiş artırımlar tarla eserlerini alt üst etti. Biber, patlıcan, ayçiçeği üzere yaz eserleri tarlada yandı, üretim yüzde 20-50 ortasında düştü, fiyatlar arttı. Buna, katlanan girdi maliyetleri de eklenince çiftçinin ekim iştahı azaldı.
Dünya gazetesinde yer alan habere nazaran, fiyat artışlarını önlemek için Tarım Bakanlığı 100 Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB) kurmaya hazırlanıyor.
Üretimin kıymetli girdilerinden mazotun yanı sıra, gübre, su, elektik üzere yüzde 100’ü aşan maliyetler karşısında ezildiğini, üreticiyi tarımda tutmak için kamu dayanaklarının, aktüel maliyetler dikkate alınarak kesinlikle artırılması gerektiğinin altını çizen kesim temsilcileri, “Çiftçi, tarlada eserin kalmasından korkuyor, kimi vakit maliyetin altında veriyor. Para kazanamadığı eseri bir sonraki yıl ekmiyor.
“DIŞARIYA BAĞIMLI HALE GELİRİZ”
Mazota borçlu, gübre bayisine borç yazdırıyor” derken, bir başka ziraat odası, “Çiftçi sayısı her geçen gün azalıyor. Kurallar ne olursa olsun girdi maliyetleri devlet tarafından süspanse edilmeli, yoksa çiftçi ayakta duramaz, dışarıya bağımlı hale geliriz” uyarısı yaptı.
Seyhan Ziraat Odası Lideri Yaşar Özkan ise fiyat istikrarı için çiftçinin kullandığı mazotta ÖTV ve KDV’nin kaldırılması teklifinde bulundu.
YÜZDE 25’E DÜŞTÜ
Türkiye Halciler Federasyonu (TÜRKHAL) Lideri Yüksel Tavşan, Türkiye’nin yıllık 55 milyon tondan fazla zerzevat ve meyve üretimi olduğuna işaret etti. Zerzevat fiyatlarında artış değil, tersine düşüş olduğunu, yeni eserlerin çıkmaya başladığına işaret eden Tavşan, “Geçen haftalarda çok değerliydi bu hafta yüzde 25 düştü. Bir de akaryakıta artırım gelmesine rağmen” diye konuştu.
Meyvenin ise bir ölçü yüksek gittiğini tabir eden Tavşan, “Meyve biraz maliyetli. Türkiye’de hava sıcaklığında 35-40 dereceyi gören yerler var, tarlarda bu 5-10 derece daha yükseliyor. Personellik büyük sorun oldu.Üretimde emekçi bulmak sıkıntı. Üretimde azalma değil lakin, zayi kelam konusu diyebiliriz. Hallerde 20-25 lira olan eserleri perakendeye koyduğunuzda 40 liranın altında meyve yok. Kimine nazaran düşük, kimine nazaran kıymetli. 15-20 lirayı kıymetli kabul etmeyeceğiz” dedi.
“GÜBRENİN TONU 19 BİNİ GÖRDÜ”
Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Lideri Hüseyin Demirtaş, geçmiş yıllarda, “Tarladan eser çıkacak, fiyat düşecek” diye bir beklenti olduğuna işaret ederek, “Artık o denli bir durum yok, zira ziraî girdiler neredeyse günübirlik artıyor. Tarımda 3 milyar litre kullanılan mazot, bugün 40 lira sınırında” dedi.
Son 20 yılda ekim alanlarının 3 milyon hektar daraldığını, üretim planlaması yapılmadığını, maliyetin arttığını, borçlarının arttığını ve kamusal dayanakların artan maliyetler karşısında yetersiz kaldığına işaret eden Demirtaş, “Maliyetler çok yüksek. Fiyatların düşmesi öldü artık. Yüzde 100’ün altında artmayan eser kalmadı. Gübrenin tonu 19 bini gördü. Bir dönüm tarla satsa, bir ton gübre lakin alabiliyor. Bunula tarım yapılabilir mi?” diye sordu
TARLADA 10 MARKETTE 20 TL
Türkiye genelinde fiyat istikrarsızlığı var. Herkes kendi belirlediği fiyata eseri satıyor ve bunun denetlemesi yeteri kadar yapılmıyor. Mersin’de üretilen bir eser kolunda 10 TL ise markette 20 TL’ye satılıyor. Fiyatları belirleme konusunda devletin müdahale etmesi ve bu mevzunun bir devlet siyaseti haline gelmesi gerek. Tarım Kredi Kooperatiflerinde eserler ucuzlamalı.
“TABAN VE TAVAN FİYAT UYGULAMASINA GEÇİLSİN”
Üretici kâr elde edemiyor. Bu biçimde satışların sürdürülebilir olması mümkün değil, üretici kazanamazsa üretemez. Kolunda 3 ila 5 TL olan eserin fiyatı, tüketiciye ulaşana kadar, mazotla birlikte nakliye fiyatlarına gelen artırımlar ve marketlerin kar elde etmek emeliyle fiyatları fahiş bir formda artırması ile artıyor.. Enflasyonun önlenmesi ve üreticinin ziyan etmemesi için taban ve tavan fiyat uygulamasına geçilmesi gerekiyor.
