İşaret ettiği yer sallanan zelzele bilimci Şener Üşümezsoy, iki yeni harita paylaşarak Marmara’da beklenen büyük zelzele konusunda açıklamalarda bulundu.
Riskli fay çizgilerini açıklayan Prof. Üşümezsoy, Bozburun ve Gemlik Körfezi’ndeki faylara dikkat çekti. 17 Ağustos 1999’da gerçekleşen ve 20 bine yakın kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan sarsıntıyla gerilim dolan fay çizgilerini sıralayan Profesör, vatandaşları riskli bölgeler için uyardı.
“BİRİKEN GERİLİM ZELZELESİ TETİKLEYEBİLİR”
Üşümezsoy şu sözlerle paylaştığı üstteki haritayı şu sözlerle tanımladı:
17 Ağustos’ta kırılan fay sınırı Yalova Çınarcık ve hatta Esenköy-Teşfikiye’ye kadar gelmiştir. Bunun devamı olarak Esenköy’den Bozburun’a gerçek giden bir fay sınırıdır. Başkası ise bunun güneye giden Gemlik Körfezi’nden başlayıp Mudanya’ya yanlışsız giden bir fay çizgisidir. Bu bölgeler 17 ağustos fay sınırının tesirindeki gerilim yüklenen bölgelerdir. Bu bölge ile 17 ağustos fayının zelzelesi tetikleyeceği bekleniyor. Bunun batıya gerçek yani Çınarcık’ın güney kenarındaki fay çizgisi 1894’te kırılmıştır. Bu durumda Bozburun ve Gemlik Körfezi’nde bir gerilim kelam bahsidir.
Risk oluşturmayan meyyit fay çizgisinin ise “Kuzey Marmara’daki Adalar fayı” olduğunu belirten Üşümezsoy, Yeşilköy’den çekmeceye kadar uzanan Adalar fayının, yani meyyit fayın, doğu-batı uzanan bölümünü canlı bir fay olarak yorumlama yanlışı yapıldığına değinerek Avcılar tarafında bir risk olmadığının altını çizdi. Bu fayın meyyit bir fay çizgisi olduğunu söylerken Kumburgaz çukurunda yalnızca 1 kilometrelik bir fay çizgisinin faal olduğunu savundu.
Üşümezsoy Batı tarafını ise şu sözlerle açıkladı:
“STRESİ AKTARAN FAYLAR BÜYÜK SARSINTI YARATMAZ”
Tekirdağ fayı 1912’de Saroz’dan itibaren Silivri’ye kadar kırılmıştır. Tekirdağ fayı üzerinde olan faylar ise ‘crip’ dediğimiz gerilim aktaran faylardır ve bu faylar büyük sarsıntı yaratma potansiyeli olan faylar değildir. Bu manada 2018’de eylül ayında gerçekleşen 5.7’lik sarsıntı Kumburgaz çukurundaki fay çizgisinin başlangıç noktası olarak görülmektedir. Ancak bunun dışında kuzey Marmara kıyısındaki etkin fay kelam konusu değildir. Fakat güney Marmara’da kelam hususudur. Burada fay hareketleri olmaktadır. Batı tarafında ise Bandırma Sarıköy fay çizgisinde gerilim vardır.
“AVCILAR SIRTINI KESEN BÖLGEDE BÜYÜK BİR ZELZELE KELAM KONUSU DEĞİLDİR”
Kuzey Marmara’da uzunluktan boya giden Adalar fayının Tekirdağ’a giden orta sırtında bulunan fay çizgisi için bir başka zelzele bilimci Naci Görür ile görüş farklılıkları yaşadığını belirten Üşümezsoy “bu bölge için Naci Görür, TÜBİTAK ismine ‘en fazla 7 büyüklüğünde zelzele yapar’ telaffuzuyla açıklamıştır. Bu yarar, benim eleştirim, batıda Avcılar sırtını kesen bölgede büyük bir sarsıntı kelam konusu değildir. Bu fay Adalar fayının devamıdır. Sadece Kumburgaz çukurunda riskli olan bir fay vardır. Fakat 2018’in Eylül ayındaki kırılan fay aykırı fay olarak çalışmış ve Kuzey Anadolu fayıyla ilgisi olan bir fay değildir” sözlerini kullandı.
“KUMBURGAZ ÇUKURUNDAKİ KARŞIT YARAR YALNIZCA HEYELANLI BÖLGELERDE RİSK VARDIR”
Kumburgaz çukurunun yalnızca heyelanlı bölgelerinde büyük sarsıntıların gerçekleşebileceğine değinen Üşümezsoy, bölgedeki zıt yarar 7.5’lik zelzele potansiyelinin kelam konusu olduğunun altını çizdi.
6.5 VE 7.5’LİK SARSINTI ORTASINDAKİ FARK NEDİR?
Herkesin anlayabilmesi için 6.5’lik ve 7.5’lik büyüklükte gerçekleşen zelzelelerin aslındaki farkı Üşümezsoy şu sözlerle ifade etti:
6.5 ve 7.5 ortasındaki fark 30 kattır. Bu farkı daha evvel de Naci Görür 7 ile 7.5 ortasındaki farkı 15 kat olarak tanımlayarak ‘dağlar kadar fark vardır’ diyerek 2005 yılında son noktayı koymuştu.
“TEK KIRILIRSA 6.5, İKİSİ BİRDEN KIRILIRSA 7 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI OLACAK”
İki gün evvel Yeniçağ’a açıklamalarda bulunan Üşümezsoy Gemlik-Mudanya fayı ve Bozburun fayını işaret ederek iki riskli fayın birleşmesi durumunda 6.5 ya da 7 büyüklüğünde sarsıntı olma potansiyelinin doğacağına değinmiş ve “Gemlik-Mudanya fayı ile Bozburun fayı birlikte kırılırsa 7 büyüklüğünde zelzele üretebilir. Tek kırılırsa 6 buçuk büyüklüğünde zelzele üretebilme potansiyeline sahip.” demişti.
