ABD’de açıklanan makroekonomik datalar bir taraftan ülke iktisadının uyguna gittiğini ortaya koyarken öbür taraftan da enflasyonist baskıların hala devam ettiğini gösterdi.
Analistler, resesyon tasalarının azalmasına rağmen bilhassa güç fiyatlarındaki artışın enflasyonist telaşları tetiklediğini ve bunun Fed’in bundan sonraki siyasetlerini etkileyebileceğini aktardı.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eylül toplantısında siyaset faizini sabit bırakacağına kesin gözüyle bakıldığını anımsatan analistler, ABD’de çekirdek enflasyonun kademeli olarak düştüğünü ve iş gücü piyasasındaki güçlü duruşun sürdüğüne dikkati çekti.
Analistler, enflasyonist baskılarla para piyasalarındaki fiyatlamalarda yıl sonuna kadar Fed’in faiz indirme ihtimalinin büsbütün ortadan kalktığını tabir etti.
Öte yandan, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, global iktisada ait büyüme beklentisini bu yıl için yüzde 2,4’ten yüzde 2,5’e çıkarırken, gelecek yıl için yüzde 2,1’den yüzde 1,9’a düşürdü.
Uluslararası Para Fonu ise (IMF) global borcun, geçen yıl Kovid-19 salgını öncesi düzeylerinin değerli ölçüde üzerinde kaldığını belirterek, uzun müddetli yükseliş trendine geri dönebileceğini bildirdi. Açıklamada, global borcun 235 trilyon dolar ile 2021’deki düzeyinin 200 milyar dolar üzerinde gerçekleştiği kaydedildi.
Kripto para piyasalarına bakıldığında, bir mühlet evvel iflas eden kripto para borsası FTX’in mahkeme kararıyla kripto para varlıklarını tasfiye edebileceği duyuruldu. Böylelikle FTX’in haftada 100 milyon dolara kadar kripto para satmasına müsaade verilmiş oldu.
Öte yandan, Rusya ve Suudi Arabistan’ın petrol üretimi ve ihracatındaki kısıtlamaları yıl sonuna kadar uzattığını açıklamasının akabinde Brent petrolün varil fiyatındaki yükseliş ivme kazanırken, dün Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) açıkladığı aylık raporda petrol açığının oluşabileceği beklentisine yer vermesi fiyatları üst taraflı destekleyen öteki bir etken oldu.
Enerji Ajansı’nın (IEA) açıkladığı ağustos ayına ait global petrol piyasası raporuna nazaran, OPEC+ kümesinin en büyük üreticileri Suudi Arabistan ve Rusya’nın günlük yaklaşık 1,3 milyon varil kesintiyi yıl sonuna kadar uzatacağını duyurması, piyasaları önemli bir arz açığıyla karşı karşıya getirdi.
Arz kaygılarıyla Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 3,4 artışla 93,2 dolardan tamamladı.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yaklaşık 6 baz puan artışla 4,32’den tamamladı. Altının ons fiyatı ise haftayı yüzde 0,3 artışla 1.926 dolardan kapattı.
Dolar endeksi yükseliş eğilimini üst üste 9. haftaya taşıyarak geçen hafta yüzde 0,2 yükselişle 105,3 düzeyine çıktı.
NEW YORK BORSASINDA KARIŞIK BİR SEYİR İZLENDİ
ABD’de hisse piyasaları, Fed kararı öncesinde haftayı karışık bir seyirle tamamladı.
New York Fed’in açıkladığı bilgiler, ABD’de tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin arttığını gösterdi. Buna nazaran, gelecek 12 ayı kapsayan kısa vadeli medyan enflasyon beklentisi, 4 aylık düşüşün akabinde ağustosta 0,1 puan artışla yüzde 3,6’ya çıkarken, gelecek 3 yıllık süreci kapsayan enflasyon beklentisi 0,1 puan azalışla yüzde 2,8’e geriledi.
ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda ise yüzde 3,7 ile piyasa beklentilerinin üzerinde arttı.
Aylık bazda piyasa beklentilerine paralel artış gösteren TÜFE, Haziran 2022’den bu yana en büyük yükselişi kaydetti.
Aynı periyotta güç ve besin fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 4,3 arttı. Kelam konusu periyotta çekirdek enflasyon, yıllık bazda Eylül 2021’den bu yana en düşük düzeyini kaydetti.
Çekirdek enflasyon, aylık bazda piyasa beklentilerinin üzerinde gelirken, yıllık bazda piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti.
Analistler, enflasyonun kısmen de olsa beklentilerin üzerine çıkmasının Banka’nın kasım yahut aralık toplantısında bir faiz artışına daha gitme ihtimalini artırdığını söyledi.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 0,7 ve yıllık bazda yüzde 1,6 artışla beklentilerin üzerine çıktı. Üretici enflasyonu, ağustosta Haziran 2022’den bu yana en yüksek aylık bedelini aldı.
Ülkede perakende satışlar da ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Analistler, ABD’de açıklanan perakende satışlar verisinin ülke iktisadının güçlü duruşuna işaret ettiğini söyledi.
Ülkede bilgilerin, tüketici talebinin ölçülü ve enflasyon telaşlarını tetikleyecek kadar yüksek olmadığına işaret ettiğini belirten analistler, bu durumun “yumuşak iniş” senaryolarını desteklediğini vurguladı.
Analistler, ABD’de TÜFE ve ÜFE’nin beklentilerin üzerinde artış göstermesine karşın ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 20 Eylül’deki toplantısında faizi sabit bırakacağı istikametindeki beklentilerin değişmesi için kâfi olmadığını lisana getirdi.
Ancak bankanın kasım yahut aralık toplantısında faiz artırımına gidebileceği öngörülüyor.
Birleşik Araba Personelleri (UAW) sendikasının üyesi olan ve General Motors, Ford ve Stellantis’in fabrikalarında çalışan yaklaşık 13 bin emekçi, sendikanın 88 yıllık tarihinde birinci kere, daima birlikte greve gitme kararı aldı. Kelam konusu çalışanlar dün gece yarısı sona eren mukavelelerinin yenilenmesi için maaş artışı konusunda fabrika yöneticileri ile yaptıkları görüşmenin olumsuz geçmesi üzerine bu karara vardı.
Analistler, araba çalışanlarının grevinin uzun sürmesi halinde ülke iktisadını olumsuz etkileyebileceğinden tasa duyulduğunu belirtti.
Makroekonomik bilgi tarafında ise ABD’de sanayi üretimi, ağustosta aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerden fazla arttı.
ABD Merkez Bankası (Fed) New York Şubesi’nin açıkladığı imalat endeksi, eylülde 1,9 ile beklentilerin üzerine yükseldi. Ülkede ithalat fiyat endeksi, ağustosta aylık bazda yüzde 0,5 ve ihracat fiyat endeksi yüzde 1,3 ile beklenenden fazla yükseldi.
Söz konusu gelişmelerle New York borsasında S&P 500 endeksi yüzde 0,20, Nasdaq endeksi de yüzde 0,47 azalışla Dow Jones endeksi yüzde 0,21 artışla haftayı tamamladı.
18 Eylül ile başlayan haftada salı günü konut başlangıçları ve inşaat müsaadeleri, çarşamba günü Fed’in faiz kararı, perşembe günü haftalık işsizlik müracaatları, cari istikrar, Philadelphia Fed İmalat Endeksi, 2. el konut satışları, öncü göstergeler endeksi, cuma günü imalat sanayi ve hizmet bölümü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) takip edilecek.
Avrupa borsalarında Lagarde’ın güvercin açıklamalarıyla olumlu bir seyir izlendi
Avrupa borsalarında ise geçen hafta Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faizleri 25 baz artırmasına rağmen ECB Lideri Lagarde’ın “güvercin” kelamla yönlendirmeleriyle müspet bir seyir izlendi.
ECB’den yapılan açıklamada, bankanın 3 temel siyaset faizini 25 baz puan artırma kararı aldığı belirtilerek, refinansman faizinin yüzde 4,50’ye, mevduat faizinin yüzde 4’e ve marjinal fonlama faizinin de yüzde 4,75’e yükseltildiği kaydedildi.
Karar sonrası açıklamalarda bulunan ECB Lideri Lagarde, “5 çeyrektir çok yavaş bir büyüme içerisindeyiz, projeksiyonlarımıza bakınca artık sona yaklaşıyoruz.” sözlerini kullandı.
Yönetim heyeti üyelerinden kimilerinin bu toplantıda faizi sabit bırakmaktan yana olduğunu belirten Lagarde, çoğunluğun ise bu artış kararını desteklediğini söyledi.
Analistler, ECB’nin faiz artırım döngüsünün sonuna yaklaşmış olabileceğine dair beklentilerin arttığını söz ederek, enflasyona dair gelişmelerin bankanın kararlarında tesirli olacağını bildirdi.
Analistler, Avrupa’da enflasyon ve resesyon ikileminin güçlü bir biçimde hissedildiğini söyledi.
Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi (ZEW) tarafından kurumsal yatırımcı ve analistlerin gelecek 6 aya ait beklentilerini ölçen ZEW Ekonomik İnanç Endeksi’nin eylül ayı sonuçları açıklandı. Almanya’da ZEW beklenti endeksi eksi 11,4 ile beklentileri aşarken, Avro Bölgesi’nde eksi 8,9 ile iddiaların altında kaldı.
İngiltere iktisadı temmuzda aylık 0,5 daralarak beklentilerin altında kalırken, sanayi üretiminde de aylık yüzde 0,7 azalış kaydedildi. Tıpkı devirde Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi aylık yüzde 1,1 düşüşle kestirimlerin altında kaldı.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi de yüzde 0,97, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,91, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,3, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 3,12 artış kaydetti.
Gelecek hafta salı günü Avro Bölgesinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), çarşamba günü Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve İngiltere’de TÜFE, perşembe İngiltere Merkez Bankası (BoE) faiz kararı Avro Bölgesinde tüketici inanç endeksi, cuma günü Almanya’da, Avro Bölgesinde ve İngiltere’de imalat sanayi ve hizmet bölümü PMI izlenecek.
ASYA BORSALARINDA ALIŞ YÜKLÜ BİR SEYİR İZLENDİ
Asya borsalarında ise geçen hafta Hong Kong hariç alış yüklü bir seyir izlendi.
Analistler, Asya piyasalarında Çin hükümetinin ekonomiyi destekleyici adımları ve açıklanan olumlu dataların de tesiriyle müspet bir seyir izlendiğini kaydetti.
Çin Merkez Bankası, (PBoC) banka ve kredi kuruluşlarının mecburî karşılık oranlarını 25 baz puan düşürmesi ve bugün açıklanan bilgilerin ekonomik aktiviteye dair olumlu sinyaller vermesi risk iştahını destekledi.
Bankadan yapılan açıklamada, kararın, “Ekonomik toparlanmanın temelini güçlendirmeyi ve piyasaya kâfi nakit sağlamayı amaçladığı” kaydedildi.
Bu yıl mecburî karşılık oranını ikinci sefer indiren PBoC, birinci 17 Mart’ta zarurî karşılık oranında 25 baz puan indirime gitmişti.
Çin’de ayrıyeten ağustosta sanayi üretimi yıllık yüzde 4,5 ve perakende satışlar yüzde 4,6 artışla beklentileri aşarken, işsizlik oranı da tekrar yüzde 5,2’ye geriledi.
Analistler, öngörülerin üzerinde gelen bilgilerin, Çin’in ekonomik aktivitesine ait toparlanma sinyali verdiğini belirterek, bu durumun daha evvelki teşvik tedbirlerinin tesirli olmaya başladığına yönelik delil olabileceğine dikkati çekti.
Öte yandan, bir müddettir gündemi meşgul eden Çinli gayrimenkul şirketi Country Garden, 6 tahvil için alacaklıların geri ödemelerini 3 yıl uzatmayı kabul ettiğini duyurduktan sonra bir alacaklının daha şirketin ödeme müddetini uzatmayı kabul ettiği bildirdi.
Çin’deki olumlu gelişmelere rağmen ekonomik aktiviteye ait telaşlar devam ediyor. Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Çin’in emlak dalı için görünümünü “durağan”‘dan “negatif”‘e indirdi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Lideri Kazuo Ueda, yüzde 2’lik enflasyon amacına ulaşılırsa merkez bankasının negatif faiz oranı siyasetine son verebileceğini belirtti.
Japonya’da ayrıyeten yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ağustosta yüzde 3,2 artarak beklentiler paralelinde gerçekleşti.
Japonya İktisat Bakanı Yoshitaka Shindo, yaptığı açıklamada, “Deflasyonun sona ermesi için olumlu sinyaller ortaya çıkıyor.” tabirini kullandı. Shindo’nun “hükümetin ekonomik idare ve kalkınmaya yönelik tüm siyasetleri kullanacağını” belirtmesiyle Japonya hisse piyasalarında risk iştahının arttığı görüldü.
Öte yandan, ülkede sanayi üretimi, temmuzda aylık bazda yüzde 1,8 azalmasına karşın beklentilerin üzerinde kaldı.
Güney Kore’de de işsizlik oranı, ağustosta yüzde 2 düzeyine inerek Haziran 1999’dan bu yana en düşük düzeye düştü.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,03, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,10, ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,84 paha kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,11 paha kaybetti.
Gelecek hafta çarşamba Japonya’da dış ticaret istikrarı, cuma Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz kararı, Japonya’da enflasyon takip edilecek.
YURT İÇİNDE GÖZLER TCMB’NİN FAİZ KARARINA ÇEVRİLDİ
Yurt içinde geçen hafta dalgalı seyreden Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 4,36 azalışla 7.961,98 puandan tamamladı.
Geçen hafta 8.403,81 puanla rekor seviyeyi gören BIST 100 endeksi, bu düzeyden gelen kar satışlarıyla 7.900 puanın üzerinde dengelendi.
Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) yayımladığı datalara nazaran, 11 Eylül prestijiyle bakiyeli yatırımcı sayısı 10 milyon 62 bin 28’e çıkarken, hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısı da 7 milyon 140 bin 215’e ulaşarak rekor kırdı.
Fitch Ratings, Türkiye iktisadının bu yılın 2’nci çeyreğindeki beklenenden daha güçlü büyümesinin akabinde bu yıla ait ekonomik büyüme iddiasının yüzde 2,5’ten yüzde 4,3’e yükseltti.
Fitch, Türkiye iktisadının 2024’te yüzde 3 ve 2025’te ise yüzde 3,4 büyüyeceği öngörüsünde bulundu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Kur Muhafazalı Mevduat’ta (KKM) zarurî karşılık oranını yükseltti. KKM zarurî karşılık oranı vadeye nazaran farklılaştırılırken, KKM’nin ağırlaştığı 6 aya kadar vadelinin zarurî karşılık oranı 10 puan artırılarak yüzde 25’e çıkarıldı. 1 yıla kadar, 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zarurî karşılık oranı ise yüzde 5 olarak belirlendi.
Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), DMR Unlu Mamuller Üretim Besin Toptan Perakende İhracatın hisse başına 10,24 liradan birinci halka arzını onayladı.
Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,59 üzerinde 27,0033 düzeyinden tamamladı.
Gelecek hafta pazartesi konut fiyat endeksi, perşembe TCMB’nin Para Siyaseti Konseyi toplantısında açıklayacağı faiz kararı ve tüketici itimat endeksi takip edilecek.
TCMB Para Siyaseti Konseyi toplantısına ait AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının (politika faizi) 500 baz puan artırılarak yüzde 30’a çekileceğini iddia ediyor.
Anket sonuçlarına nazaran, 250 ila 600 baz puanlık bir artırım öngören ekonomistlerin siyaset faizi beklentileri yüzde 27,50 ile yüzde 31,00, yıl sonu siyaset faizi beklentileri ise yüzde 35 ile 45 ortasında yer aldı.
Analister, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.200 ve 8.300 düzeyinin direnç, 7.800 puanın takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.
