Doç. Dr. Fatma Altun Kobul, Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve 10 vilayette yıkıcı tesire neden olan sarsıntılardan etkilenenler, afet nedeniyle ruh sıhhatine dikkat etmesi gerektiğini belirtti.
Depremin tesirinin ruhsal olarak insanlarda farklı yansılarla kendisini gösterdiğine dikkat çeken Kobul, afet sonrasında oluşabilen dert semptomlarının süreksiz olduğunu vurguladı ve ekledi:
“Aşırı çaresizlik ve güvensizlik hissi, sarsıntı sonrası reaksiyonların başlıcalarını oluşturuyor. Bireylerin anlık reaksiyonlar vermeleri, günlük yapmış oldukları faaliyetlerden uzaklaşmaları, uykusuzluk, iştahsızlık, gerginlik, sonluluk üzere davranışları olağandır, olağandır. Bu sürecin bir modülüdür. Hepimiz bunları yaşayabiliriz; lakin farklı tesir seviyelerine, yoğunluğuna, şiddetine nazaran de bunlar bireylerde farklı sonuçlar gösterebilir. Yetişkinler olarak telaş semptomlarının, yani kalp çarpıntılarının, terlemenin, titremenin ve ölecekmiş üzere hissetmenin, boğulma hissinin bu sürecin olağan bir modülü olduğunu ve bunların süreksiz olduğunu bilmemiz gerekiyor. İştahsızlık, uykusuzluk ve günlük aktivitelerdeki ilgi kaybı olağandır. Bunun için ilaç ya da alkol kullanılmasını tavsiye etmiyoruz”
“HEMEN RUTİNLERİNE DÖNMELİLER”
Depremden etkilenen bireylerin öz bakım hünerlerinde azalma, günlük yaptıkları işleri bırakma üzere durumların görülebileceğini belirten Kobul, “Normal rutininize dönün ve aktivitelerinizi gerçekleştirmeye çalışın. Daima bir ekran maruziyeti, haber takip etme gereksinimi içerisinde olabiliyoruz. Bu muhtaçlık, bireylerde doğal ki çaresizlik hissiyle ve bir şeyler yapma hissiyle ortaya çıkıyor. Lakin ekran maruziyetini azaltmak ve rutinlere dönmeye çalışmak yapacağımız şeylerden biridir. Yaşadıklarınızı, hislerinizi yakınlarınızla paylaşmanız ve toplumsal dayanak içerisinde olmanız, etrafınızdaki bireylerle alaka içerisinde olmanız gözetici bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi konuştu.
Çocukların zelzeleden etkilenme seviyelerinde farklılık olabileceğini ve farklı davranışlar gösterebileceklerini belirten Kobul, şunları söyledi:
“Çocuklarda bazen olaylarla ilgili bir duyarsızlık, anlamama durumu görülebilir. Bazen çok kaygı, çaresizlik hissi gözlenebilir. Etrafında olup bitenlerle ilgili hislerini söz etmeleri gerekebilir. Ebeveyn olarak güvenlik gereksinimlerini sağlamamız gerekiyor. Çocuklarda en çok zedelenen güvenlikle ilgili durumdur. Burada çocuğa temas etmek, çocuğun yanında olmak, ona sarılmak, dokunmak birincil olarak yapmamız gereken şeylerden birisi. Bunun dışında çocuğun hislerini söz etmesine imkan vermek, tekrar tekrar sorduğu sorulara sabırla karşılık vermek, çocukları ekranlardan uzak tutmak; fakat olaylarla ilgili çocukların ‘Deprem nedir, ne değildir’ üzere sağlıklı bilgilenmesini sağlamak gerekir. Çocuklar da suçluluk hissi geliştirebilirler. Sarsıntının kendileri yüzünden olduğunu düşünen çocuklar olabilir. Onların bir hatası olmadığına yönelik açıklamalar yapmak yararlı olacaktır. Hem çocuklar hem de yetişkinlerde semptomlar iki haftadan daha uzun bir mühlet devam ediyorsa, olağanlaşma sağlanmıyorsa, profesyonel bir ruhsal takviyeye gereksinim var demektir”.
DHA
