Atatürk küllerinden doğan bir ülke yaratmış önderdi…
Yaşadığı mühlet boyunca tüm dünya başkanlarının örnek almaya çalıştığı Atatürk bir akşam sofrada sohbetler sonrası hüzünlendi, derin niyetlere daldıktan sonra bir anda kendine geldi ve beraberindekilere, “Şimdi siz buradan ayrılır istediğiniz yerde gezer dolaşırsınız. Benim gözümle bunun ne büyük saadet olduğunu bilemezsiniz. Halime bakın. Sahip olduğunuz hürriyetten yoksunum. Cumhurreisi’yim. Lakin köşeye atılmış ve hürriyeti hudutlu bir beşerim. Bütün eğlencem akşamları soframa topladığım arkadaşlara ayrılmıştır. Haydi, artık buradan ayrılıp bol bol dolaşın, istediğiniz yerlere girin çıkın, dilek ettiğiniz üzere eğlenin. Ben de bunun hayaliyle avunan olurum” dedi.
Ülkesini ve yurttaşlarını çok kısa bir müddette dünyaya tanıtan Atatürk her gününü yeni ülküler doğrultusunda, dur durak bilmeksizin, ihtilaller uğruna adamıştı…
En kıymetli özelliği mütevazı kişiliğiydi…
Yine bir gece sofra kurulmuş, bilimden, kültürden ve en kıymetlisi dünya siyasetinden kelam ediliyordu. Ayağa kalktığında sofradakilerin hepsi çatal bıçaklarını masaya bırakıp sessizliğe bürünürken konuşmaya başladı:
– Bir Balkan Birliği’ne gerek vardır. Beni bırakınız, partimin önderi olarak Balkanlar’da bir seyahat yapayım. Balkan devlet adamlarıyla bir bir konuşayım ve kamuoyunu hazırlayayım. Bir Balkan Birliği’ne gereksinim vardır. Dünyanın ufuklarında kara bulutlar görüyorum. Balkanlar Birliği kurulabilirse bir Avrupa Birliği’ne yol açılır. Batı devletlerinin de er geç birleşmesine mecburiyet hasıl olacaktır.
Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, kelamı bitince sordu:
– Balkan Birliği temelleri hakkında ne düşünüyorsunuz?
– İktisadi, siyasi, kültürel ve askeri birlik! Hudut olmayacaktır, her millet demokrasi asıllarına nazaran kendi ulusal varlığını koruma edecektir. Bir tek devlet, bir tek ordu!.. Her milletin mebuslarından müteşekkil bir Millet Meclisi kurulur, sıra ile iki yahut dört senede bir her milletten bir Cumhurreisi seçilir.
Sözler üzerine çocukluk ve dava arkadaşı Nuri Conker lafa girdi.
Muzip, nüktedan, Atatürk’ün en sevdiği can yoldaşıydı. Kendisine yalnızca o ‘Kemal’ diye hitap ederdi…
– Natürel birinci Cumhurbaşkanı zatı devletleri olacak, değil mi?
Atatürk, gülümsedi ve cevap Verdi:
– Bunun üstünde durmuyorum. Lakin Balkan Birliği ordularının başkumandanlığını kimseye vermem.
Nuri Beyefendi tekrar sordu:
– Partinizin başkanı sıfatıyla Balkanlar’a ve Avrupa’ya yapmak istediği niz seyahat olağan çok uzun sürebilir. Siz yokken Türkiye’nin Cumhurreisi kim olacak?
Atatürk latife etti ve gülerek:
– Zannedersem millet Nuri Bey’i seçer! dedi. Ve latifesini sürdürdü
– Lakin ben tekrar Çankaya Köşkü’nde oturmakta devam edeceğim ve Cumhurbaşkanını çağırdığım vakit, o da bugünkü Nuri Beyefendi üzere karşımda yer alacaktır.
– Paşam demek hem Cumhurbaşkanı, hem de Gazi’nin buyruk eri olacağız. Aman Paşam, sakın bu onurlu makamı kendi isteğinle kimseye bırakma, sonucu aşikâr olmaz. Sonra bir diktatörün buyruğu altına girebilirsiniz.
Atatürk konuşmasını sürdürdü:
– Diktatör mü? Milletimle birleşir tekrar bir inkılap yaparım.
Tevfik Rüştü Aras ortaya girdi:
– Paşam latifeyi bırakalım. Biz sizi başımızdan ayırmayız. Millet de buna razı olmaz. Her işte olduğu üzere sizin ilham kaynağınızdan buyruk alarak bu çok kıymetli işi halletmek için bize müsaade buyurunuz. Lakin Bulgaristan’ın bu birliğe girmesine imkân görüyor musunuz?
Atatürk sandalyesine otururken Tevfik Rüştü Bey’e cevap verdi:
– Bulgaristan’ın bu birliğe girmesinin ehemmiyeti aşikârdır. Bu bahsin barış yolu ile temini için icap ederse kimi fedakârlıklara katlanılabilir. Buna karşın Bulgaristan bu yola çevrilemediği takdirde, Balkanlar’da bir çıban başı olarak bırakılamaz. İcap ederse birlik ismine istila edilir.
Son kelamları söylerken Gazi’nin kaşları çatıldı, gözleri büyük bir kumandan ve büyük bir devlet adamı ruhuyla derinlere daldı. Kelamlarına devam etti:
– Evet, bir Balkan Birliği ve sonra Batı Devletleri Birliği beşeriyeti görünür görünmez felaketlerden kurtarabilir. Yoksa insanlığın başına gelecek sefalet ve ıstıraplara ölçü yoktur. Dünya bir uçuruma hakikat gidiyor!
Atatürk sonraki gün Nuri Conker’in Çocuk Sarayı Caddesi’ndeki meskeninde (Bulgaristan elçiliğinin yakınında) sıklıkla “Vardar Ovası” türküsü çalındı…
Bulgaristan ve Romanya dışarıda kalmak üzere Balkan Devletleri İttifakı (Balkan Antantı 9 Şubat 1934) ve Sadabat Paktı’nın (8 Temmuz 1937) kuruluşları ve nedenleri o gecenin konuşmalarının yapıtı olacaktı…
Kaynak:
Yaşar Gürsoy, Atatürk ve Can Yoldaşı Nuri Conker
Damar Arıkoğlu, Hatıralarım–Milli Mücadele
