Bunaltan yaz sıcaklarında serinlemek için tükettiğimiz dondurmaların birtakım çeşitleri hiç de suçsuz değil. Bilhassa de göz alıcı renklere sahip olanlar. Mesela son periyotta tüketimi süratle artan mavi dondurma…
Milliyet’ten Gürkan Akgüneş, son periyotlarda yaşanan bu tartışmaları köşesine taşıdı. Akgüneş yazısında şunları söyledi:
ŞİRİNLER YADA İTALYAN KARAMELİ İSMİYLE SATILIYOR
Yaz mevsiminde tükettiğimiz dondurmaların birtakım çeşitleri hiç de pak değil. Bilhassa de göz alıcı renklere sahip olanlar. Mesela son devirde tüketimi süratle artan mavi dondurma.. ‘Şirinler’ ya da ‘İtalyan karameli’ etiketiyle satılan bu dondurma çeşidi, ekseriyetle çocukların öncelikli tercihi oluyor.
Maalesef en tehlikelisi de bu çeşit. Zira rengi çoğunlukla sentetik besin boyasından geliyor. Şayet imalinde, E-133 kodlu ‘Brillant blue’(1) kullanıldıysa, bunu çocuğuna yediren ebeveyn, çocuğuna bir ölçü; dikkat eksikliği yahut hiperaktivite yedirdiğini de bilmeli. Natürel tehlike yalnızca nörolojik bozuklukla da hudutlu değil.
MAVİ DONDURMA HİÇ DE SEVECEN DEĞİL
Trakya Üniveristesi Biyoloji Anabilim Dalı’nda geçen yıl gerçekleştirilen yüksek lisans tez çalışması(1), mavi besin boyasının hücre hasarına neden olduğunu da göstermiş. Yani mavi dondurma hiç de ‘şirin’ değil. Olağan dondurmaların üzerinde bu tehlikelere yönelik rastgele bir ihtar yer almaması da kıymetli bir sorun.
Paketli dondurmalarda içerik bilgileri – şayet çok keskin bir gözünüz ya da yanınızda büyüteç varsa- yer alıyor. Lakin açıkta satılan dondurmaların nasıl ve hangi katkılarla yapıldığı yalnızca satıcının beyanına bağlı. Sorulduğunda birçok satıcı, besin boyası kullanmadığını söylüyor ancak uzmanlara nazaran durum hiç de o denli değil.
Yıllarca akademide dondurma teknolojisi dersleri veren Prof. Dr. Celalettin Koçak, dondurmaya meyvenin verebileceği rengin asla baskın bir renk olamayacağı görüşünde.
Bunu test etmek için konutta yoğurt deneyi yapılabileceğini anlatan Koçak, “Mesela meskende yoğurdun içine istediğiniz meyveyi rendeleyin ya da ezin. Limon eklediğinizde rengin çabucak hemen hiç değişmediğini görürsünüz. Muzu ezip koyduğunuzda da misal sonuç çıkar.
Çilek üzere ağır renkli meyveler de en fazla yoğurdu pembeleştirir. Fakat satılan dondurmaları bir görüyoruz ki, çilekten daha kırmızı, kavundan daha sarı. O renkleri hangi meyve katkısı verebilir. İşte bu renkler doğal ya da sentetik renklendiricilerle ayarlanıyor” diyor.
RENKLENDİRİCİ İÇİN SINIRLAMA YOK
Tabii dondurmada renklendirici kullanımına yönelik rastgele bir sınırlama olmadığını da söylemek gerek. Türk Besin Kodeksi Dondurma Tebliği’ne nazaran, çeşnili dondurmaların tümünde renklendirici kullanımı özgür.
Sadece, sade dondurma olarak andığımız vanilyalı dondurmada renklendirici kullanımı yasaklanmış. Fakat aslında onda da renge gerek yok.
Diğer yandan çeşnili dondurmalarda aroma kullanımında da rastgele bir pürüze yer verilmemiş. Renk kullanılmayan vanilyalı dondurmada, vanilya yerine aroması kullanılabiliyor.
Çeşnili dondurmalar için konulan sınırlamaların başında çeşni oranı var. Mesela çilekli dondurmanın en az yüzde 15 oranında çilek içermesi gerekiyor.
Antep fıstığı, ceviz ya da bademli dondurmalarda ise yüzde 5 çeşni olmalı. Şayet yediğiniz dondurmada çeşninin yalnızca aroması ve rengi varsa, bilin ki o dondurma bildirime uygun değil.
Diğer yandan internette kilo kilo satılan toz dondurmalar ve dondurma kategorisine bile girmeyen birtakım paketli eserler de gayreti. O kategoride çok sayıda katkı hususu daha formülasyona dahil oluyor. O yüzden dondurma tüketiminde en mantıklı seçim; sütten yapılmış, katkı hususu içerme riski daha az olan sade dondurmaya yönelmek.
