İktisatçı Mahfi Eğilmez, ferdî bloğunda “Faiz Gerçek Bir Beladır” başlıklı yazısında Merkez Bankası’nın faizi artırmasına karşın ekonomik güzelleşmenin olmamasına yönelik reaksiyon gösterdi.
Eğilmez, yazısında şu tabirlere yer verdi:
“YANLIŞ BELİRLENİRSE ENFLASYONDA YÜKSELİŞE YOL AÇAR”
Merkez bankaları, bankalara borç verdikleri fonlara uyguladıkları faizi yanlış belirlediklerinde pek çok sorun ortaya çıkar. Faizin, enflasyondan düşük belirlenmesi insanları, birikimlerini bankalarda ulusal para cinsinden mevduat olarak tutmak yerine gayrimenkul alımına, dövize, altın ve borsaya çok biçimde yüklenmeye yönlendirir. Bu yüklenme o alanlarda balonlar oluşmasına ve enflasyonda da yükselişe yol açar.
“BANKALARA FAİZ VE MECBURÎ KARŞILIKLAR DIŞINDA MÜDAHALE OLMAMASI GEREKİR”
“Bankalar, merkez bankasının faiz artırması sonucunda kaynaklarında ortaya çıkan maliyet artışını ve gelecekte enflasyonun yükseleceği sinyalini dikkate alarak kredi faizlerini üste çekerken bir yandan da rekabet şartlarını dikkate alarak mevduat müşterilerini kaçırmamak için mevduat faizlerini yükseltirler. Bunların olabilmesi için bankalara faiz ve mecburî karşılıklar dışında müdahale olmaması gerekir. Şayet bankalara direkt ya da dolaylı müdahaleler kelam hususuysa, örneğin kredilere sınırlamalar getirilmişse ya da birtakım büyüklükleri aşmaları halinde düşük faizli devlet tahvili almaları üzere bir mecburilik yüklenmişse bu sistem farklı çalışır. O vakit bankaların aldığı kararlar ve uygulamalar burada anlattığımız tutarlılıkta olmayabilir. Bankalara bu tıp müdahaleler yapıldığında enflasyona nazaran hala epeyce düşük kalan mevduat faizleri ve olumsuz beklentilerin devam etmesi nedeniyle dövize talep sürmekte ve münasebetiyle TCMB faizi artırsa da kurlar gerilememektedir. Kuşkusuz kurların gerilmemesinin iktisatla yahut toplumsal göstergelerle ilgili öteki nedenleri de var.
“EN DEĞERLİ NEDENİ…”
TCMB’nin faizi artırmasına karşılık beklentilerin istendiği üzere değişmemesinin en kıymetli nedeni iktisatta geçmişte faiz konusunda daima iniş ve çıkışlar yaşamış, istikrarı ve konulan amacı bir türlü tutturamamış olmamızdır. İktisattaki bu çeşit istikrarsız uygulamalar ve tutmayan amaçlar beklentilerin olumluya dönmesini zorlaştırır. Beşerler, alınan kararlardan çok geçmişte alınan kararların nasıl uygulandığına ve ne sonuç verdiğine bakarak beklenti oluştururlar. Mesela enflasyonla uğraş için faizleri yükselten TCMB Liderine ne olduğuna bakarlar.
“EKONOMİYİ ALT ÜST EDEBİLİR”
Faiz, hakikaten beladır, yanlış yönlendirilirse tek başına ekonomiyi alt üst edebilir. Sonradan hakikat yönlendirilse ve o yolda adımlar atılsa bile yanında kesinlikle onu destekleyecek bir ekip tedbirler olması gerekir. Onlar eşlik etmiyorsa faiz konusunda hakikat kararlar alınması tek başına ekonomiyi düzeltemez.
