Editör: Naim Arıoğlu
Kurban Bayramı’nda günlük 5 köfte yahut 12-15 modül kuşbaşı etten daha fazla tüketilmemesini tavsiye eden Dyt. Ceren Kaplan, “Kırmızı et, düzgün kalite bir hayvansal protein olup, demir, çinko, magnezyum, fosfor mineralleri ve B1, B6, B12 ve A vitaminleri ile birlikte yüksek ölçüde doymuş yağ içerir. Tabakta etle birlikte süt, meyve-sebze, tahıl kümesi da bulunmalı ve dört yapraklı yonca modeli tamamlanmalıdır. Bu sayede hem çeşitlilik sağlanır hem de besinlerin faydası artacaktır” dedi.
Dyt. Ceren Kaplan, risk kümesinde yer alan bireylerin Kurban Bayramı’nda ekstra dikkat etmesi gerektiğini belirterek, “Yılda bir sefer olan, geniş sofraların kurulduğu, mutlulukların paylaşıldığı bir Kurban Bayramı’na daha gelmiş bulunuyoruz. Her ne kadar sevdiklerinizle birlikteyken kalorileri değil, anılarınızı sayın desek de dengeyi tutturabilmek fizikî ve ruhsal sıhhatimiz için belirleyici bir faktördür. Bayram boyunca artan et ve tatlı tüketimi sağlıklı bireyleri de etkileyebilmekle birlikte bilhassa kalp-damar hastaları, hipertansiyon hastaları, diyabet hastaları, böbrek hastaları üzere kronik rahatsızlığa sahip şahısları ve yaşlılar, çocuklar üzere yüksek risk kümesinde bulunan bireyleri daha çok etkilemektedir. Bu sebeple sağlıklı beslenme unsurlarından şaşmayıp uygun vakitte, uygun ölçüde, uygun kaidelerde ve uygun örüntülerde beslenmeye dikkat edilmelidir” diye konuştu.
“ETLERİ KÜÇÜK KESİMLERLE SAKLAYIN”
Kurban etinin hazırlanması konusunda da birçok faktörün göz önünde bulundurulmasını söyleyen Dyt. Ceren Kaplan, şöyle devam etti:
“Veteriner denetimi altında olmayan ve uygun kaidelerde kesilmeyen kurbanlık hayvanlardan salmonella, tenya, şarbon, tüberküloz üzere hastalıkların bulaşma ihtimali yüksektir. Bu sebeple hayvanlar uygun koşullarda, uygun formlarda kesilmelidir. Eti hazırlarken kullanılan kesme tahtalarında diğer bir doğrama süreci yapılmamalı, çiğ zerzevat ve meyveler öbür bir tahtada doğranmalıdır. Derin dondurucuya atılacak olan etler büyük modüller halinde değil de, kuşbaşı, kıyma üzere küçük ve tek pişirimlik modüllere ayrılıp, buzdolabı poşetlerine koyulup eksi 18 derecede saklanmalıdır. Etler pişirilmek için derin dondurucudan çıkartıldığında ise muhakkak güneşin altında çözdürülmemeli, buzdolabında çözdürülmeli, çözdürülen etler kısa mühlet içerisinde pişirilmeli ve tekrardan dondurucuya atılmamalıdır.”
“ETİ ÖĞLE TÜKETİN”
Dyt. Kaplan, günlük 5 köfteden fazla et tüketilmemesi gerektiğini belirterek, şu bilgileri verdi: “Kırmızı et, âlâ kalite bir hayvansal protein olup, demir, çinko, magnezyum, fosfor mineralleri ve B1, B6, B12 ve A vitamini açısından güçlü bir içeriğe sahip olmakla birlikte yüksek ölçüde doymuş yağ içermektedir. Yararlarının yanında sebep olabileceği ziyanlar da düşünülüp günlük 5 köfte yahut 12-15 modül kuşbaşı etten daha fazla tüketilmemelidir. Bilhassa sakatatlar doymuş yağ ve kolesterol tarafından daha zenginlerdir. Tüketim ölçülerine ekstra dikkat edilmeli, kalp ve kolesterol hastası şahıslar tarafından tüketilmemelidir. Etin kendi yağ içeriği yüksek olduğu için pişirilirken ekstra yağ eklenmemeli ve kızartma, kavurma üzere ziyanlı pişirme usullerinden uzak durulup, ızgarada pişirme, haşlama, fırınlama üzere sağlıklı pişirme yolları tercih edilmelidir. Izgarada pişirme sistemi uygulanırken etler ateşe çok yakın olmamalı ve kömürleşecek kadar kızartılmaması gerekmektedir. Bu durum hem vitamin, mineral kayıplarına sebep olmakta hem de kanser riski taşımaktadır. Sindirim sorunu yaşanmaması için et kümesi hem bireyin hem metabolizmanın daha etkin olduğu öğle saatlerinde tüketilmeli, akşam öğününde sindirimi daha kolay ve daha hafif olan zerzevat yemekleri tercih edilmelidir.”
“SU TÜKETİMİNİ ARTIRIN”
Kurban etinin yanında yeşillik ve zerzevat tüketiminin artırılmasını tavsiye eden Dyt. Kaplan, “Kırmızı ette bol ölçüde mevcut olan demirin bedende daha etkin bir biçimde kullanılması için yanında kesinlikle limonlu, bol yeşillikli salata yahut zeytinyağlı zerzevat yemeği tüketilmelidir. Tabakta etle birlikte, süt kümesi, meyve-sebze kümesi, tahıl kümesi besinleri de bulunmalı ve dört yapraklı yonca modeli tamamlanmalıdır. Bu sayede hem beslenmede çeşitlilik sağlanmış olacak hem de besinlerin faydası artacaktır. Etin yanında makarna, pilav yerine bulgur pilavı, esmer pirinç; gazlı, asitli içecekler yerine yoğurt, ayran, cacık tüketilmelidir. Tatlı tüketiminde çoka kaçılmamalı, ağır ve şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlılar ve meyveler; asitli, şekerli içecekler yerine açık limonlu çayları ve bitki çayları tercih edilmelidir. Şayet şerbetli tatlı tüketilmek isteniyorsa bayram boyunca toplamda 3-4 dilimi geçmeyecek biçimde, öğlen saatlerinde tüketilmelidir. Börek, sarma, dolma üzere besinler tüketilmek istenirse öğlen yemeğinde, 1 porsiyonu aşmayacak formda, yanında yoğurt, ayran yahut yağsız salata olacak biçimde tüketilmelidir” sözlerini kullandı.
ET NASIL TÜKETİLMELİ
Dyt. Ceren Kaplan, bayramda su tüketimi ve antrenmanın değerine işaret ederek, açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Gün içerisinde fazla ölçüde içilen çay, kahve üzere içecekler bedenden gereğinden fazla su uzaklaştırılmasına sebep olabilir, bu sebeple günlük 2,5-3 litre su tüketilmelidir. Gün içerisinde yenilenleri dengelemek için akşam yemeğinden 45-60 dakika sonra 30-45 dakikalık tempolu yürüyüş yapılmalıdır. Bayramda kesilen hayvanın eti genelde bekleme yapılmadan birkaç saat içerisinde pişirilerek tüketilir. Halbuki yeni kesilmiş ette oluşan mevt sertliği, etin hem daha sıkıntı pişmesine hem de daha güç sindirilmesine sebep olur. Bilhassa rastgele bir mide rahatsızlığı olan şahıslarda sindirim sorunları daha net olarak görülür. Bu sebeple et kesildikten sonra buzdolabında 1- 2 gün bekletildikten sonra sağlıklı pişirme formülleriyle pişirilip o denli tüketilmelidir”.
“KİLOLARDAN 3 GÜNLÜK DETOKS İLE KURTULUN”
Bayramda et ve tatlıyı fazla kaçıranlar için Dyt. Ceren Kaplan, sonrasında uygulanabilecek 3 günlük detoksu şu biçimde açıkladı: “Kahvaltıda 5-6 adet çilek yahut 10- 12 adet frambuaz, 1 silme tatlı kaşığı chia tohumu tüketilmeli. Orta öğün olarak 1 fincan filtre kahve, 1 tatlı kaşığı soğuk sıkım çörekotu yağı ve 2 adet ceviz yenilmeli. Öğle tercihinde de 6-8 yemek kaşığı susuz zeytinyağlı zerzevat yemeği ve 1 ince dilim esmer ekmek tüketilmeli. Yeniden orta öğünde 1 fincan ananaslı yeşil çay, 2-3 adet kuru kayısı yahut kuru erik tercih edilmeli. Akşam ise fırınlanmış kabak yanında nane, pulbiber, zerdeçal, çok az karabiber eklenmiş 1 küçük kase yoğurt tüketilmelidir. Bu beslenme programı rastgele bir kronik hastalığı bulunmayan sağlıklı bireyler içindir.”
