28 Mayıs sonrası misyona başlayan yeni iktisat idaresi, değişen isimlerle birlikte mevcut ekonomik modeli de 180 derece değiştirirken, Türkiye’de klasik iktisat çizgisine yakın bir anlayışa dönüldü.
Yüksek enflasyonu düşürebilmek ve fiyat istikrarı sağlamak için iktisadın başına Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek getirilirken, para siyasetlerinin belirlenmesi için TCMB Başkanlığına Hafize Gaye Erkan atandı.
Faiz artırım sürecine kademeli olarak başlayacağının sinyallerini veren TCMB, sırasıyla Haziran PPK’sında başladığı 650 baz puanlık faiz artışını, 250, 750 ve 500 puanlık artışlarla destekleyerek siyaset faizini yüzde 30’a kadar yükseltti.
KREDİ KARTLARINDAN SONRA SIRA KREDİ KULLANANLARA GELDİ
Buna rağmen Türkiye’deki mevcut enflasyonun kelam konusu düzeyin çok üzerinde olması, ve TCMB’nin enflasyonu geriden kovalayan kararlar alması ekonomistler tarafından eleştirilirken, alınan kararların değerli bir yansıması da kredi faizlerinde görüldü.
Bankalar, yıllardır ferdî gereksinim kredileri, konut ve taşıt kredileri ve ticari kredilerde Merkez Bankası’nın siyaset faizine bağlı olmadan, diledikleri oranda faiz seçeneği sunabilmelerine rağmen, yasal mecburilik gereği kredi kartı akdi faizleri siyaset faizine nazaran belirleniyor ve piyasa kaidelerinin çok altında seyrediyordu.
Alınan PPK kararları sonrası yaklaşık 4 ayda iki kattan daha fazla yükselen faiz, kredi kartı sahiplerini direkt etkilese de, bu sürecin öncesinde kredi çekmiş vatandaşlar ve yatırımcılar, yine yapılandırma yapmamaları halinde faiz oranlarında rastgele bir değişiklik gözlemlemedi.
BANKALAR, KREDİ FAİZLERİNİ SONRADAN DEĞİŞTİREBİLECEK!
Ekonomist Erdal Sağlam’ın argümanına nazaran, TCMB tarafından verilen bildirilere nazaran gelecek aylarda faiz artırımları devam edecek. Bu nedenle bankalar, müşterilerine kredi kullanmadan evvel yeni bir mukavele imzalatmaya başladı. Sağlam imzalanan yeni mukavele için “Kredi faizi tavanı yüzde 70-75 aralığına geldi. Bankalar, kredi çeken müşterilerine ‘Merkez Bankası faizi artarsa kredi faizi de artar’ diye mukavele imzalatmaya da başlamış” tabirlerini kullanırken, kelam konusu uygulama şimdiden büyük reaksiyon çekti.
KREDİ MUSLUKLARI SONUNA KADAR KAPANIYOR
Parasal sıkılaşma sürecinin temel ayağını faiz artırımları oluştururken, enflasyon ile çaba etmek için yeni iktisat idaresinin değerli planlarından biri de kredi sıkılaşmasını sağlayarak, kredi kullanımını neredeyse yarı yarıya düşürmek.
Gelecek birkaç yıl içerisinde Türkiye iktisadında soğuma yaratmayı amaçlayan Şimşek ve takımı, Merkez Bankası’nın aldığı faiz kararları sonucu 1 Ekim prestijiyle 3.26’ya yükselecek kredi akdi faizinin akabinde, krediler için de düğmeye bastı.
Bankaların, ilerleyen günlerde kredi tipi fark etmeksizin kullanımı kısıtlayacak ve kredi çekmeyi zorlaştıracak yeni tedbirler alması beklenirken, Sağlam’ın argüman ettiği biçimde sonradan kredi oranlarının değiştirilme yetkisinin yasaya uygun olup olmadığı ise şimdi tartışma konusu.
Böyle bir durumda bankalar, dilek etmeleri halinde mukaveleye uygunluğu oranında 10 yıl vadeli konut kredilerinde dahi faiz değişikliğine gidebilecek.
