ANEMİ HASTALIĞI (KANSIZLIK) NEDİR?
Tıp literatüründe anemi olarak isimlendirilen kansızlık, kandaki alyuvarların ve içerisindeki hemoglobin (Hg) molekülünün azalmasıdır. Bu molekülün bayanlarda 12gr/dl ve erkeklerde 13gr/dl’den düşük olması demir eksikliği ve kansızlık belirtileri olarak tanımlanır. Pekala anemi neden olur?
“Kansızlık neden olur?” sorusu merak edenler için şu formda yanıtlanabilir: Doğumsal nedenlerden kaynaklanmayan ve erişkinlik devrinde ortaya çıkan anemi folik asit eksikliği, demir eksikliği ve B12 eksikliği nedeniyle yaşanır. Bunun yanında iç kanama ve travma üzere nedenlerle yaşanan kan kayıpları da anemiye neden olabilir. Doğumsal olarak gelişen anemiler de genetik faktörlere dayanır. Ayrıyeten kronik hastalıklar da aneminin nedenleri ortasındadır.
Kansızlık nedenleri morfolojik ya da etyopatogeneze yani oluşum nedenlerine nazaran belirlenir. Bu doğrultuda anemi eksikliği belirtileri;
Kan kaybına bağlı anemi,
Hg imal eksikliğine bağlı anemi,
Beslenmeye bağlı anemi,
Kronik kanamalara bağlı anemi,
Demir emiliminin bozulmasına bağlı anemi,
Kemik iliğinde eritrosit üretiminin bozulmasına bağlı anemi,
Eritrosit yıkımına bağlı anemidir.
ANEMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Anemi belirtileri, hastanın yaşına, sıhhat durumuna ve anemi gelişim suratına nazaran değişir. Esas belirtiler şöyledir:
Kas kuvvetinin azalması,
Kulak çınlaması,
Kuru ve soluk cilt,
Kansızlık belirtileri nefes darlığı,
Parmaklarda uyuşma,
Ağız içinde aft oluşumu,
Baş ağrısı,
Baş dönmesi,
Çarpıntı,
Dikkat bozukluğu,
Dilde yanma,
Göğüste ağrı,
Saç dökülmesi,
Tırnaklarda güçsüzleşme,
Unutkanlık,
Uyku hali,
Yorgunluk.
Adet devrinde kansızlık belirtileri ise yorgunluk hissinin artması, kişinin güçsüz hissetmesi, hareket etmede zorlanma, regl döngüsünde uzama, kanamada büyük pıhtılar, sık sık ped değişimidir.
BEBEKLERDE KANSIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Demir eksikliği yaşayan bebek; iştahsız, huzursuz, çok uyuyan ya da uykusuzluk çeken bir bebektir. Bebeklerde kansızlık belirtileri durumunda bebekte büyüme ve gelişme sorunları de yaşanır. Bunun yanında hemoglobinin çok düşmesi durumunda bebeğin cilt renginde solma da gözlemlenir. Bu cilt solgunluğunun anlaşılması için bebeğin göz kapaklarının içine, avuç içlerine, ağız mukozasına ve tırnak yataklarına bakmak kafidir.
Çocuklarda kansızlık belirtileri ise çocuğun iştahının kum, toprak üzere garip şeylere karşı oluşmasına neden olabilir. Bunun yanında çocukta zeka geriliğinin yaşanmasına, davranış bozukluğuna da sebebiyet verebilir.
GEBELİKTE KANSIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Vücutta kansızlık belirtileri hamilelik periyodunu etkileyebilir. Hamilelikte kansızlık belirtileri genel olarak şöyledir:
Anksiyete,
Baş dönmesi,
Baygınlık,
Ciltte solgunluk,
Çarpıntı,
Hafızada zayıflama,
Halsizlik,
Konsantrasyon bozukluğu,
Kulak çınlaması,
Nefes darlığı,
Tırnaklarda kırılma,
Yorgunluk.
ANEMİ TANISI NASIL KONUR?
Anemi hastalığı tedavisi için yanlışsız teşhisin konulması kıymetlidir. Anemi birçok sisteme tesir eden bir durum olduğundan bireye ayrıntılı muayene uygulanır, çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testleri yapılır. Bu konuda hemogram (tam kan sayımı), folik asit, periferik yayma, B12 vitamini testi, retikulosit, ferritin, serum demiri testleri istenebilir. Görüntüleme testlerinden de endoskopik tetkikler ve karın ultrasonografisi tercih edilir.
ANEMİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kansızlık belirtileri ve tedavisi nedene yöneliktir. Aneminin kronik nedenlerinden biri demir eksikliğidir. Bu nedenle birinci olarak demir tedavisi başlatılır. Fakat bu kişinin kan kıymetleri ile yakından ilgilidir. Yeniden kişinin kan kıymetlerine nazaran çinko, B12 ve folik asit de kansızlık tedavisi sürecine eklenebilir. Bunun yanında kişinin hemoglobin seviyesine bakılarak glukonat, demir sülfat ve fumarat kullanılabilir. Tedavi sürecinde kullanılan demir ilaçlarının aç karnına alınması değerlidir.
KANSIZLIĞA NE DÜZGÜN GELİR?
“Kansızlık belirtileri nelerdir neden olur?” sorusu kadar kansızlığa neyin düzgün geldiği de merak edilir. Anemi kansızlık belirtileri görülen şahıslarda durum kronik olarak demir eksikliğinden kaynaklandığından birinci olarak demir eksikliği giderilmelidir. Kansızlık belirtileri saç dökülmesi biçimindeyse bu süreçte kesinlikle bir uzman önerisi ile dökülmeye düzgün gelecek destek alınmalıdır. Tabip tarafından uygulanan anemi tedavisi beslenme ile de kesinlikle desteklenmelidir. Bu nedenle demir istikametinden varlıklı olan kırmızı et, kuru baklagiller, kuru üzüm, kuru incir, kuru erik, hurma, tahin, pekmez, hindi, tavuk, yeşilbiber, taze bezelye, fasulye, börülce, taze meyveler, soya fasulyesi, tofu, somon, ton balığı, badem, ceviz, fındık, yumurta ve yeşil yapraklı sebzeler beslenme rutinine dahil edilmelidir.
