TBMM Genel Kurulu’nda bugün, ÂLÂ Parti’nin fındık çiftçisinin karşılaştığı meselelerin tespit edilmesi, altın ve döviz kurundaki dengesizliğin fındık üretimine yaptığı olumsuz tesirlerin araştırılması maksadıyla daha evvel verdiği önergenin bugün ele alınması önerisi görüşüldü. Önergenin münasebetini açıklayan UYGUN Parti Trabzon Milletvekili Yavuz Aydın, şunları söyledi:
“FINDIK, MAALESEF GAYRİ ULUSAL ŞİRKETLERİN İNHİSARINA BIRAKILMIŞTIR”
“Türkiye’de fındık, üretim bölgesi bakımından Doğu Karadeniz Bölgesi’yle sonlu kalmamış, bilhassa Samsun ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde Düzce, Sakarya, Zonguldak, Kastamonu ve Bartın kentleri başta olmak üzere birçok vilayetimize yayılmıştır. Üretim alanı bakımından büyüklüğü elinde bulunduran Türkiye’de üretim, randıman, öbür ülkelere nazaran maalesef epeyce düşüktür. Amerika’da bir dekardan ortalama 225 kilogram fındık alınırken bu ölçü İtalya’da 155 kilogramdır. Türkiye’de ise bir dekardan 100 kilogramın altında fındık alınabilmektedir. Bu sayıyı artırabilmek için üretim bazlı destekleme modeline hemen geçilmelidir.
Ülkemizde üretim maliyetlerinin fahiş ölçüde artması, fındık taban fiyatlarının artan üretim maliyetlerini bile karşılamayacak kadar düşük olması, fındık üreticisinin gereğince desteklenmemesi ve Türk fındık piyasasının yabancı şirketlerin inhisarına bırakılmış olması nedeniyle kıymetli meseleler yaşanmaktadır. Fındık piyasasının yabancı şirketlere teslim edilmesi, bugün üreticilerimizin yaşadığı ıstırapların en başında gelmektedir. Yerli ve ulusal eserimiz olan ve birebir vakitte ülkemizi de dünyada başkan pozisyona taşıyan fındık, maalesef gayri ulusal şirketlerin inhisarına bırakılmıştır.”
“FİSKOBİRLİK, AK PARTİ İKTİDARI TARAFINDAN PLANLI OLARAK UYGULANAN YANLIŞ SİYASETLERLE DEVRE DIŞI BIRAKILDI”
“Öncelikle fındık piyasalarında istikrarı sağlayan FİSKOBİRLİK, AK Parti iktidarı tarafından planlı olarak uygulanan yanlış siyasetlerle devre dışı bırakılmış, daha sonra ülkemizdeki fındık piyasası gayri ulusal şirketlere teslim edilmiş ve bu şirketler Türkiye’deki fındık taban fiyatını belirleyen tek otorite hâline gelmiştir. Maalesef üreticilerimiz, bu tekelci yapıya teslim edilmiş durumdadır. Geçmiş yıllarda fiyat belirlenirken artan döviz kuru hesaba katılmamış, gerçeği yansıtmayan enflasyon oranlarıyla üretici büyük ziyanlara uğratılmıştır. Hasat devri yaklaşırken dolar, euro ve altın fiyatları her geçen gün rekor tazelemeye devam etmektedir. Bu durum üreticinin umudunun kaybolmasına yol açarken AK Parti hükümetinden şu ana kadar fındık konusunda hiçbir olumlu adım atılmaması, gelecek ismine meselelerin artarak devam edeceğine işaret etmektedir.
Gübre, mazot, ilaçlama ve gibisi masraflar yüksek dolar kuru ve artan enflasyondan olumsuz etkilenirken dış piyasada dolar üzerinden paha gören fındığımız içeride hak ettiği bedeli görememekte ve üreticimiz emeğinin karşılığını alamamaktadır. Fındığın üretim etabından toplanıp pazara çıkarılmasına kadar her kademede maddi manada zorluk yaşayan çiftçilerimiz, AK Parti’nin yanlış tarım siyasetleri sayesinde fındığa alternatif olabilecek farklı tarım eserlerini yetiştirmeyi düşünmeye ne yazık ki sevk edilmiştir. Bu yanlış siyasetlerden bir an evvel dönülmesi ve fındık alım fiyatlarındaki belirsizliğin bir an evvel giderilmesi gerekmektedir. Yabancı yatırımcının elinde oyuncak hâline gelmiş olan fındığa taban fiyatı olarak 4 doların altında bir paha biçilmesi demek, üreticilerin hakkının, emeğinin gasp edilmesi demektir.”
“İKTİDARIN ÜRETİCİLERİMİZİ DAYANAKLAR NİTELİKTEKİ ADIMLARI SÜRATLE ATMASI GEREKMEKTEDİR”
“AK Parti iktidarı devrinde fındık üreticileri yeteri kadar desteklenmemiş, artan üretim maliyetleri karşısında üreticilerin kayıplarını giderecek siyasetler ne yazık ki uygulanamamıştır. 2002 yılında 17 kilogram fındık fiyatıyla bir çeyrek altın satın alınırken 2023 yılında ise 44 kilogram fındık fiyatıyla bir çeyrek altın alınabilir hâle gelmiştir. Türkiye’de gerçek enflasyonun yüksek düzeylerde olması, artan maliyetler karşısında fındık üreticilerini çaresiz bırakmıştır. Her sene gelecek yıl daha güzel olur ümidiyle üretim yapan üreticilerimizin dayanacak gücü kalmamıştır. Bu bağlamda, iktidarın üreticilerimizi dayanaklar nitelikteki adımları süratle artması gerekmektedir.”
“FINDIĞIN ÜLKE İKTİSADINDA EN KIYMETLİ YERİ DE ÇOK DİKKATE ALINMALIDIR”
Önergeye ait kelam alan Saadet Partisi Samsun Milletvekili Mehmet Karaman ise şöyle konuştu:
“Hepimizin bildiği üzere Karadeniz bölgemizin en değerli tarım eseri fındıktır. Fındığın ülke iktisadında en değerli yeri de çok dikkate alınmalıdır. Ülkemizde 500 bine yakın çiftçi fındıkla geçimini temin etmekte, öbür bir tabirle fındık tarımı 4 ila 5 milyon kişiyi ilgilendirmektedir. Ülkemiz, dünya fındık üretiminin yüzde 70-80’ini gerçekleştirmektedir. Bu türlü büyük bir piyasadan aldığımız hisse ise maalesef 2 ila 3 milyar dolar ortasındadır. Ancak bu kar, üreticinin yahut yerli sermaye sahibi tüccarlarımızın kasasına değil, daha çok yabancı sermayeye ilişkin 4-5 yabancı şirketin kasasına girmektedir. İtalyan ve İspanyol çiftçileri fındığını ortalama 5 avroya satarken Türk üreticisi 2-2,5 dolar civarında satmak zorunda bırakılmaktadır.
Fındık alım fiyatının Akçakoca Ziraat Odası’nın tespit ettiği fiyata nazaran 4,13 euro olması lazımdır lakin ‘Türk iktisadı çok değerli ilerledi’ dendiği için, Avrupa’da bizi kıskandığı için mevcut iktidarın bunu 5 eurodan aşağı yapmamasını teklif ediyorum. Fındık üreticisinin emeği ve alın teri üzerinden global sermaye, servetine servet katmaktadır. Ülkemizde genel tarım satış kooperatiflerinin, özeldeyse fındık tarım satış kooperatiflerinin etkisiz pozisyona düşürülmesi, fındık piyasasında üreticiyi üretimden kaynaklanan gücünü kullanılamaz hale getirmiştir. Tarım kesiminde en büyük ihracat geliri fındıktan elde ediliyor ve bu gelirin 4-5 kat artması da mümkündür.”
“MEVSİMLİK TARIM EMEKÇİSİ İŞÇİLERİNİN BAŞTA ÖMÜR OLMAK ÜZERE BİRÇOK HAKKI İHLAL EDİLİYOR”
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi Ağrı Milletvekili Necla Demir de şunları söyledi:
“Gelinen kademede, mevsimlik tarım emekçisi işçilerinin başta hayat olmak üzere birçok hakkı ihlal ediliyor. Bir ülkede gelir adaleti, çalışma biçimi ve insanların nasıl öldüğü, o ülkenin gelişmişliğini gösteren en temel faktörlerdendir. Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin raporlarına baktığımızda, yıllık ölümlerin en az yüzde 12’sinin mevsimlik tarım emekçilerinden oluştuğunu görüyoruz. Kayıt dışı, garantisiz çalışma biçimine bağlı olarak emeği sömürülen mevsimlik tarım emekçileri, son derece ağır ve sıhhatsiz şartlar barındıran çadırlarda hayat çabası veriyor. İktidar ve kayyum zihniyetleriyle yönetilen belediyeler, tarım personellerinin kaldığı alanlara hizmet götürmüyor. Pak su, sağlıklı besin ve güç kaynaklarına ulaşımları neredeyse yok. Çocuklar, hijyenik şartlardan son derece uzak olan bu sıhhatsiz şartlarda büyüyorlar.”
“ON BİNLERCE AİLE, FINDIK PARASIYLA HAYATINI PLANLAR. EVLATLARININ EĞİTİMİ İÇİN, EVLİLİĞİ İÇİN YATIRIMINI YAPAR”
CHP Samsun Milletvekili Murat Çan ise şöyle konuştu:
“Fındık, Samsun’un da içinde yer aldığı hoş Karadeniz’imizin en değerli geçim kaynaklarından biri ve ihracattan istihdama, bölge iktisadı açısından lokomotif niteliği taşıyan bir tarım eseri. Öğrenciliğimde okul harçlığımın, bugün verdiğimiz tahsil burslarının kaynağı. Fındık, aslında bu bölge için yalnızca ekonomik faaliyet ögesi değil, tıpkı vakitte bir kültür, ömür biçimi, toplumsal doku ögesidir. On binlerce aile, fındık parasıyla hayatını planlar. Evlatlarının eğitimi için, evliliği için yatırımını yapar. Aslında bunları yapardı demek daha gerçek. Zira fındık üreticimiz artık bunları yapamıyor. Fındık üreticisinin sırtındaki yük günden güne ağırlaşıyor. Eseri para etmiyor, girdi maliyetlerindeki enflasyon fındık üreticimizin belini büküyor.
Fındık piyasası ise karaborsacılar ve yabancı bir inhisar tarafından ele geçirilmiş. Toprak Mahsulleri Ofisi de kurulan bu tezgahın maalesef bir aparatı haline getirilmiş durumda. Geçen ay Ofis, depolarındaki 33 bin ton fındığı satışa çıkardı. Bu satış, yaklaşan hasat döneminin çabucak öncesinde yapılıyor. Zamanlaması çok manidar. Karaborsacılar, büyük alıcılar, büyük olasılıkla hasat öncesi stoklarını doldurdular. Döneme eser stoğuyla girip yeni mahsulün piyasa fiyatını düşürme imkanı buldular. Bu, bizim öngörümüz. Şayet ‘böyle bir şey yok’ diyorsanız kimlerin hangi fiyattan ne kadar fındık aldığı açıklansın.
“FINDIK ÜRETİCİMİZ, TIPKI ÖBÜR TARIM ÜRETİCİLERİMİZ ÜZERE AĞIR EKONOMİK SIKINTILARLA BOĞUŞUYOR”
“Fındık üreticimiz, tıpkı başka tarım üreticilerimiz üzere ağır ekonomik meselelerle boğuşuyor. BAĞ-KUR primini bile ödeyemez halde. Yüksek prim bedelleri yüzünden bilhassa gençlerimizin fındıkla bağı kopuyor. Geçim tasasıyla metropollere göç ediyor. Şu devir bölgemiz ağır yağışlar alıyor, sel ve su baskınları yaşıyoruz. Özellikle dere yataklarının kenarındaki ekili topraklarda çok önemli hasarlar meydana geldi. Öbür alanlarda yağış ve fırtınanın şiddetiyle düşme eğiliminde fındık. Rekolte düşüşüne kesin gözüyle bakılıyor. Fındık rekoltesinde oluşacak eksilmenin yaratacağı ziyanlar şimdiden hesaplanıp fiyat alım siyaseti ona nazaran belirlenmelidir.”
İYİ Parti’nin önerisi, Genel Kurul’da AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. (ANKA)
