Küresel piyasalarda, dün ABD’de açıklanan dataların iş gücü piyasasına ait “soğuma” sinyalleri vermesinin akabinde risk iştahı artarken, yarın ülkede açıklanacak istihdam raporunun iş gücü piyasasına daha fazla ışık tutacağı ve bunun ABD Merkez Bankasının (Fed) atacağı adımlarda belirleyici olacağı öngörülüyor.
Fed’in yılın geri kalanında daha çok data odaklı hareket etmesi beklenirken, ABD’de açıklanan makroekonomik bilgiler piyasalarda oynaklığı artıyor.
Ülkede dün açıklanan datalara nazaran, ADP özel dal istihdamı, eylülde 89 bin şahısla piyasa beklentilerinin altında artarken, Ocak 2021’den bu yana en düşük istihdam artışı gerçekleşti. Eylülde yıllık fiyatlar ise yüzde 5,9 artarken, üst üste 12’nci ayda yavaşlama gösterdi.
ABD’de Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet kesimi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), eylülde aylık bazda 0,9 puan azalışla 53,6’ya gerileyerek piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti. S&P Küresel’in açıkladığı eylül ayı hizmet dalı PMI verisi de 50,2’den 50,1’e revize edildi.
Analistler, ADP özel bölüm istihdamının beklentilerin altında kalması ve ISM hizmet bölümü PMI’ın bu yılın en düşük düzeyine gerilemesinin iş gücü piyasasında soğumaya işaret ettiğini belirterek, yarın açıklanacak tarım dışı istihdam sayılarının da eylülde işe alımların yavaşladığını göstermesinin beklendiğini tabir etti.
Fed’in iş gücü piyasasının durumunu yakından izlediğine işaret eden analistler, Banka’nın para siyaseti kararlarında, istihdam bilgilerinin en kıymetli belirleyici etkenlerden biri olduğunu bildirdi.
Ülkede 30 yıl vadeli mortgage (konut kredisi) için ortalama faiz oranı da geçen hafta yüzde 7,53 ile Kasım 2000’den bu vakte kadarki en yüksek düzeyine ulaştı. Mortgage müracaatları ise faizlerdeki yükselişin tesiriyle 1996’dan bu yana en düşük düzeyine indi.
ABD’de sanayi kesiminin yakın gelecekteki performansına ışık tutan fabrika siparişleri ise ağustos ayında yüzde 1,2 ile piyasa beklentilerinin üzerinde artış gösterdi.
Söz konusu gelişmelerin akabinde yüzde 4,9 civarına çıkarak son 16 yılın en yüksek düzeyini test eden ABD 10 yıllık hazine tahvili getirileri, yüzde 4,7 düzeylerine gerileyerek hisse piyasalarında risk iştahının artmasını destekledi.
Dolar endeksi, düşüş eğilimini üst üste üçüncü süreç gününe taşıyarak yüzde 0,2 azalışla 106,5 düzeyinde bulunurken, altının ons fiyatı 8 günlük düşüş serisinin akabinde bugün yüzde 0,4 artışla 1.828 dolardan süreç görüyor.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın temmuz prestijiyle uyguladıkları istekli petrol üretimi kesintilerini yıl sonuna kadar sürdüreceklerini yinelemelerine rağmen dünya genelinde ekonomik aktivitedeki yavaşlama belirtileri ve ABD’de petrol stoklarının son 2 ayda birinci defa artış göstermesi petrol fiyatlarında sert düşüşe neden oldu.
Dün yüzde 5,6 azalışla günü 85,6 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı, son bir ayın en düşük düzeyine inerken, şu sıralarda evvelki kapanışının yüzde 0,4 üzerinde 86 dolardan alıcı buluyor.
Öte yandan, ABD’de Birleşik Otomotiv Çalışanları Sendikasına (UAW) bağlı çalışanlar grevi sürdürürken, en büyük sıhhat kuruluşlarından Kaiser Permanente’nin de 75 binden fazla çalışanı berbat iş şartları nedeniyle greve başladı.
New York borsasında dün Nasdaq endeksi yüzde 1,35, Dow Jones endeksi yüzde 0,39 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,79 bedel kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratlar, yeni güne ise karışık bir seyirle başladı.
Avrupa borsaları da karışık bir seyir izledi.
Enflasyon ve resesyon ikileminin en çok görüldüğü bölge olarak öne çıkan Avrupa’da açıklanan bilgiler de karışık sinyaller vermeye devam ediyor.
Dün açıklanan datalara nazaran, Avro Bölgesi’nde Üretici Fiyat Endeksi, ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 yükselirken, tıpkı devirde perakende satışlar aylık yüzde 1,2 düşüşle beklentilerin altında kaldı.
Analistler, bölge genelinde açıklanan hizmet bölümü ve bileşik PMI bilgilerinin beklentileri aşmasına karşın Almanya’da hizmet dalı PMI hariç, geri kalanın 50 düzeyinin altında kalmasının bölgede ekonomik aktiviteye dair kaygıların devam etmesine neden olduğunu bildirdi.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, dün yaptığı konuşmada, “Gelecekteki kararlarımızı üç kritere bağlı hale getirdik; enflasyon görünümü, enflasyonun altında yatan dinamikler ve para siyaseti transferinin gücü” tabirini kullandı.
Lagarde, Banka’nın temel faiz oranlarını gereğince uzun müddet boyunca koruduğunda, enflasyonun orta vadeli maksatlarına vaktinde dönmesi için kıymetli bir katkı sağlayacağını düşündüklerini söyledi.
Dün Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,10 artarken, Fransa’da CAC 40 endeksi yatay bir seyir izledi. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,77 ve İtalya’da MIB 30 endeksi 0,17 azalış kaydetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar, yeni güne de karışık bir seyirle başladı.
Asya hisse piyasalarında ise olumlu seyir öne çıkıyor.
ABD’de açıklanan bilgilerin iş gücü piyasasına ait “soğuma” sinyalleri vermesinin akabinde artan risk iştahı Asya piyasalarına da taşındı.
Analistler, kelam konusu bilgilerin akabinde ABD hazine tahvil getirilerinin düşüşe geçmesiyle hisse piyasalarında risk iştahının arttığını belirtti.
Doların başta Japon yeni olmak üzere başka kıymetli para üniteleri karşısında paha kaybetmesiyle Japonya hisse piyasalarındaki yükseliş dikkati çekti.
Devam eden tatil nedeniyle Çin piyasalarında süreç gerçekleşmezken, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,5, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,6 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,3 artış kaydetti.
Yurt içinde, dün satıcılı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, yüzde 2,12 kıymet kaybıyla günü 8.333,14 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yüzde 0,3 artışla günü 27,5680’den kapatmasının akabinde bugün bankalararası piyasanın açılışında 27,5670 düzeyinden süreç görüyor.
Öte yandan, dün Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı, Türkiye iktisadına ait büyüme kestirimini bu yıl için yüzde 2,6’dan yüzde 3,7’ye yükseltti.
Ayrıca, dün Hacı Ömer Sabancı Holding AŞ’nin, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayımlanan açıklamasında, sermayesinin tamamı dolaylı olarak Hacı Ömer Sabancı Holding AŞ’ye ilişkin olan Sabancı Renewables’ın, ABD’nin Teksas eyaletinde 232 megavat kapasiteli güneş gücü santrali ve 60 megavat kapasiteli güç depolama tesisi yatırımından oluşan Oriana Solar LLC’nin yüzde 100 payını satın aldığı bildirildi.
Analistler, bugün yurt içinde haftalık para ve banka istatistikleri, yurt dışında ise Almanya’da dış ticaret fazlası, ABD’de dış ticaret açığı ve haftalık işsizlik müracaatlarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.400 ve 8.500 düzeyinin direnç, 8.300 ve 8.200 puanın dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
