Küresel hisse piyasaları, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para siyaseti kararları sonrasında yılın geri kalanında bankanın bir faiz artışına daha gidebileceğinin sinyalini vermesiyle negatif bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler ABD’de büyüme başta olmak üzere ağır bilgi gündemine çevrildi.
Hafta genelinde, global çapta merkez bankalarının para siyaseti kararları açıklanırken, gelecek periyoda dair alınan sinyallerle faizlerin uzun bir mühlet yüksek düzeylerde tutulabileceği beklentisi arttı.
Fed, siyaset faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 22 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında bıraktı.
POWELL’DAN AÇIKLAMA
Karar sonrası açıklamalarda bulunan Fed Lideri Jerome Powell, uygun olması halinde faiz oranlarını daha da artırmaya hazır olduklarını belirterek, enflasyonun sürdürülebilir formda amaca hakikat indiğinden emin olana kadar para siyasetlerini kısıtlayıcı düzeyde tutma niyetinde olduklarını söyledi.
Bu toplantıda aldıkları siyaset faizini sabit tutma kararlarının para siyasetinde istedikleri duruşa ulaştıkları manasına gelmediğini tabir eden Powell, Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin birçoklarının bu yıl kalan 2 toplantıda faiz oranlarını bir defa daha artırmanın uygun olacağını öngördüğünü aktardı.
Powell, iktisatta “yumuşak inişin” öncelikli gayeleri olduğunu vurgulayarak, bu kadar vakittir bunu başarmaya çalıştıklarını kaydetti. Toplantının akabinde yayımlanan Fed’in iktisada ait projeksiyonları ve siyaset faizine ait üyelerin beklentilerinin yer aldığı “dot plot” grafiğinde federal fon oranına ait varsayım, bu yıl sonu için yüzde 5,6 olarak korunarak bir faiz artışının daha sinyalini verdi.
Fed’in federal fon oranına ait 2024 yılı için kestirimi yüzde 4,6’dan 5,1’e, 2025 yılı için de yüzde 3,4’ten 3,9’a yükseltildi. Fed’in 2026 yılına ait faiz öngörüsü ise yüzde 2,9 oldu. Uzun devir ortalama faiz beklentisi ise yüzde 2,5’te tutuldu.
Banka’nın enflasyon varsayımları ise bu yıl için yüzde 3,2’den 3,3’e yükseltildi, 2024 için yüzde 2,5 olarak korunurken, 2025 yılı için yüzde 2,1’den 2,2’ye çıkarıldı. Enflasyon kestirimi 2026 için yüzde 2 oldu.
Analistler, Fed’in beklenenden daha uzun mühlet faizleri yüksek düzeylerde tutacağına ait sinyallerin projeksiyonda verildiğini söyledi.
“PARA SİYASETİ ŞEKİLLENMELİ”
“Şahin” kelamla yönlendirmeleriyle bilinen eski St. Louis Fed Lideri James Bullard, bankanın faizleri daha da artırması ve o düzeylerde bir müddet sabit tutması gerekebileceğini lisana getirerek, enflasyonun tekrar hızlanma riskine karşı para siyasetinin bu biçimde olması gerektiğini vurguladı.
Fed İdare Konseyi Üyesi Michelle Bowman ile Boston Fed Lideri Susan Collins, Banka’nın devam eden enflasyonla uğraşında faiz oranlarının yüksek tutulmasını desteklediklerini belirtti.
Öte yandan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), haziranda 2023 yılı için yüzde 2,7 olarak açıkladığı global iktisatta büyüme varsayımını yüzde 3’e revize ederken, 2024 için ise büyüme varsayımı yüzde 2,9’dan 2,7’ye indirildi.
OECD RAPORU
OECD raporunda, “Küresel iktisat, 2023’ün birinci yarısında beklenenden daha dirençli kaldı. Lakin büyüme görünümü zayıf kalmaya devam ediyor. Para siyasetinin giderek daha görünür hale gelmesi ve Çin iktisadından beklenenden daha zayıf bir toparlanma ile 2024 yılında global büyümenin 2023’e nazaran daha düşük olacağı varsayım edilmektedir.” denildi.
Söz konusu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık hazine tahvil faizi yüzde 4,51 ile Ekim 2007’den bu yana en yüksek düzeyini, 2 yıllık tahvil faizi de yüzde 5,20’yi aşarak Temmuz 2006’dan bu yana en yüksek düzeyini test etti.
Dolar endeksi haftayı yüzde 0,2 artışla 105,6 düzeyinden tamamladı.
Fed’in faiz kararıyla birlikte doların kıymet kazanması ve pay senedi piyasalarında bedel kayıplarının görülmesiyle yatırımcıların inançlı limanlara yöneldi ve haftayı altının onsu yüzde 0,1 artışla 1.925 düzeyinden tamamladı.
Brent petrol ise haftayı yüzde 1,4 azalışla 92,3 dolar düzeyinden kapattı.
Analistler, Brent petrolde Fed’in şahin duruşuna devam edeceğine yönelik tasaların arz kaygılarına daha ağır bastığını söyledi.
NEW YORK BORSASINDA NEGATİF BİR SEYİR İZLENDİ
ABD’de hisse piyasaları, Fed kararı sonrasında haftayı satış yüklü seyirle tamamladı.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, yaptığı açıklamalarda, ABD iktisadının bir gerileme sürecine girdiğine ait rastgele bir işaret görmediğini söz ederek, Kongre’nin hükümeti ayakta tutacak kanunları geçirmekte zorluk yaşamasının iktisattaki ivmeyi yavaşlatma riski taşıdığını kaydetti.
ABD’nin uzun vadeli mali zorluklarını ele almaya yönelik çalışmalar yürüten Peter G. Peterson Vakfı Üst Yöneticisi Michael Peterson ise kanun yapıcıların kısa vadeli bir mali krizden başkasına sürüklenirken, ABD’nin ulusal borcunun trilyonlarca dolar artmaya devam ettiğini hatırlattı.
Ülkede haziranda yaşanan borç limiti “hesaplaşmasının” akabinde 32 trilyon dolarlık borç hududunun aşıldığını aktaran Peterson, siyaset yapıcıların, Amerikalıların gerçek mali sorunlarına tahlil getirmeyen partizan arbedeler yerine temel sorun olan borcun kendisine odaklanmasını istediğini söz etti.
ABD Hazine Bakanlığı bilgilerine nazaran, ülkenin ulusal borcu, birinci sefer 33 trilyon doların üzerine çıktı.
ABD’de Birleşik Otomotiv Emekçileri Sendikası (UAW), ülkede 3 büyük araba üreticisine karşı başlattıkları grevi, yeni kontrat görüşmelerinde ilerleme kaydedilmemesi nedeniyle General Motors (GM) ve Stellantis’e karşı genişleteceklerini duyurdu.
Analistler, grevin ülkede ekonomik aktiviteyi olumsuz etkileyebileceğine dair tasaları tetikleyebileceğini vurguladı.
ABD’de açıklanan bilgilere nazaran, haftalık işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı 201 bin ile mart ayından bu yana en düşük düzeye gerilerken, bu durum iş gücü piyasasının sağlamlığını koruduğuna işaret etti.
Ülkede, konut başlangıçları, ağustosta yüzde 11,3 azalarak 1 milyon 283 bine gerilerken, Haziran 2020’den bu yana en düşük düzeyine inerken, İnşaat müsaadeleri ise ağustosta aylık bazda yüzde 6,9 artışla 1 milyon 543 bine çıkarken 10 ayın en yüksek düzeyini kaydetti.
ABD’de ikinci el konut satışları, ağustosta yüzde 0,7 azalarak ocak ayından bu yana en düşük düzeyini kaydetti.
ABD’de imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), eylülde aylık 1 puan artarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Ülkede, hizmet kesimi PMI ise eylülde geçen aya nazaran 0,3 puan azalarak 50,2 bedeline geriledi.
Söz konusu gelişmelerle New York borsasında S&P 500 endeksi yüzde 2,91, Nasdaq endeksi de yüzde 3,62, Dow Jones endeksi yüzde 1,89 düşüşle haftayı tamamladı.
25 Eylül ile başlayan haftada, pazartesi Chicago Fed ulusal aktivite endeksi, Dallas Fed imalat aktivite endeksi, salı günü yeni konut satışları, Conference Board tüketici itimat endeksi, Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba güçlü mal siparişleri, perşembe büyüme, haftalık işsizlik müracaatları, bekleyen konut satışları, cuma günü toptan stoklar, ferdî gelir ve harcamalar, Michigan Üniversitesi tüketici itimat endeksi takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI HAFTAYI DÜŞÜŞLE TAMAMLADI
Avrupa borsalarında da geçen hafta negatif bir seyir izlendi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinin gelecek periyot siyasetlere ait kelamla yönlendirmeleri de yatırımcıların odağında bulunurken, Fransa Merkez Bankası Lideri Francois Villeroy de Galhau, ECB’nin, faizi bu düzeylerde gereğince uzun müddet koruyacağını belirtti.
Enflasyonun bir hastalık, faiz oranlarının ise bir ilaç olduğunu belirten Francois Villeroy de Galhau, “Enflasyon yüzde 2’ye yanlışsız geldiğinde, ECB faizi düşürebilir.” tabirini kullandı.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) siyaset faizin yüzde 5,25 düzeyinde sabit tutulmasına karar verdi.
Politika faizi kararının dörde karşı beş üyenin oyu ile alındığı belirtilen açıklamada, Kurul’un dört üyesinin, Banka’nın faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 5,5’e yükseltmesi istikametinde oy kullandığı belirtildi.
Kararın akabinde açıklamalarda bulunan BoE Lideri Andrew Bailey, bu yıl ülkede enflasyonun daha da azalmasını beklediklerini söz ederek, “Faiz oranları, işimiz tamamlayabilmek için kâfi yükseklikte ve uzun periyodik olarak tutmaya devam edeceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Bölgede öteki merkez bankalarının da para siyaseti kararları yatırımcıların odağında bulunurken, İsviçre Merkez Bankası (SNB) arka arda 5 faiz artırımının akabinde siyaset faizini yüzde 1,75’te sabit tuttu. İsveç Merkez Bankası siyaset faizinin 25 baz puan artırarak yüzde 4’e yükseltildiğini duyururken, Norveç Merkez Bankası da siyaset faizinin 25 baz puan artırarak yüzde 4,25’e çıkarma kararı aldı.
EURO BÖLGESİ
EURO Bölgesi’nde, ağustos ayına ait Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), aylık yüzde 0,5, yıllık yüzde 5,2 artarak beklentilerin altında gerçekleşti.
İngiltere’de ise enflasyon, ağustos ayında yıllık bazda sürat keserek yüzde 6,7 seviyesinde gerçekleşti. Bir evvelki ay Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık bazda yüzde 6,8 artış gösterirken, piyasaların beklentisi bu ay yüzde 7 artış olacağı istikametindeydi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi de yüzde 2,12, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,63, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,1, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,36 azalış kaydetti.
Gelecek hafta pazartesi Almanya’da Ifo İş Dünyası İtimat Endeksi, perşembe Avro Bölgesinde itimat endeksi, Almanya’da TÜFE, cuma İngiltere’de büyüme, Almanya’da işsizlik oranı, Avro Bölgesinde TÜFE, ECB Lideri Christine Lagarde’ın açıklamaları takip edilecek.
ASYA BORSALARINDA BOJ KARARI SONRASINDA SATIŞ YÜKLÜ BİR SEYİR İZLENDİ
Asya borsalarında da Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) faiz kararı sonrasında satış yüklü bir seyir izlendi.
BoJ siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1’de sabit bırakırken, getiri eğrisi amaç aralığını da artı/eksi yüzde 0,5 seviyesinde korudu.
Banka, artan fiyatlar, yurt içi ve global büyüme görünümüne ait yüksek belirsizlikleri dikkate alarak ultra gevşek para siyasetinde bir değişikliğe gitmediğini duyurdu.
Söz konusu kararı oy birliğiyle alan BoJ, “tereddüt etmeden ek genişleme tedbirleri alma” taahhüdünü devam ettirerek ileriye yönelik yönlendirmesinde rastgele bir değişiklik yapmadı.
Son vakitlerde BoJ’ın onlarca yıldır uygulanan çok gevşek seyrini değiştirebileceğine dair spekülasyonlar ortaya atılmıştı. Öte yandan ülkede açıklanan datalara nazaran, ağustosta Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 3,2 artış gösterdi.
ÜLKEDE DIŞ TİCARET AÇIĞI, AĞUSTOSTA 930,5 MİLYAR YEN OLDU.
Öte yandan, ABD Hazine Bakanı Yellen, ABD’nin Japonya’nın yene bir müdahalede bulunmasına anlayış gösterip göstermeyeceği sorusuna, “ayrıntılara bağlı” yanıtını verdi.
Çin Merkez Bankası’nın (PBoC) krediler için referans kabul edilen gösterge faiz oranlarını sabit bırakması da risk iştahını düşürdü. Banka, bir yıl vadeli ana kredi faiz oranını yüzde 3,45 ve 5 yıllık kredi faiz oranını da yüzde 4,2’de sabit bıraktı.
Analistler, “PBoC için iktisada mi yoksa yuanın desteklenmesine mi öncelik verileceği konusundaki ikilem devam ediyor.” tabirini kullandı.
Asya Kalkınma Bankası (ADB), Çin emlak bölümündeki zayıflık ve El Nino iklim olayı ile ilişkili risklerin bölgesel beklentileri olumsuz etkilemesi nedeniyle bu yıl gelişmekte olan Asya’daki ekonomik büyümenin beklenenden biraz daha düşük olacağını bildirdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,47 paha kazanırken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,58, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,37, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,69 kıymet kaybetti.
Gelecek hafta çarşamba BoJ toplantı tutanakları, cuma Japonya’da işsizlik oranı, perakende satışlar, sanayi üreitimi, Çin’de Caixin hizmet dalı ve imalat sanayi PMI takip edilecek.
Yurt içinde piyasalar S&P’nin beklenen Türkiye değerlendirmesine çevrildi
TCMB’NİN FAİZ KARARI
Yurt içinde geçen hafta dalgalı seyreden Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz kararı sonrasında haftayı yüzde 0,97 artışla 8.039,18 puandan tamamladı.
TCMB Para Siyaseti Şurası (PPK), siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını piyasa beklentileri doğrultusunda 500 baz puan artırarak yüzde 30’a çıkardı.
PPK karar metninde, Kurul’un; dezenflasyonun en kısa müddette tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın denetim altına alınması için nakdî sıkılaştırma sürecinin devamına karar verdiği belirtildi.
Duyuruda, “Doğrudan yabancı yatırımlar, dış finansman şartlarındaki düzgünleşme, rezervlerde süregelen artış, turizm gelirlerinin cari süreçler hesabına takviyesi ve Türk lirası varlıklara yurt içi ve yurt dışı talebin artmaya başlaması fiyat istikrarına güçlü katkıda bulunacaktır.” sözleri dikkati çekti.
Sermaye Piyasası Şurası (SPK), toplumsal medya hesaplarından gerçekleştirilen paylaşımlarda piyasa dolandırıcılığına ait makul kuşku bulunması nedeniyle, 10 kişi hakkında borsalarda 6 ay müddetle süreksiz süreç yasağı uygulanmasına karar verdiğini bildirdi.
SPK, ayrıyeten 5 şirketin sermaye artırımına onay verdi. Şura, Kalekim Kimyevi Unsurlar’ın 345 milyon liralık, Mercan Kimya Sanayi ve Ticaret’in 127 milyon liralık ve Çimsa Çimento’nun 810,5 milyon liralık bedelsiz sermaye artırımı başvurusunu onayladı.
İzmir Fırça Sanayi ve Ticaret AŞ ile Kuvva Besin Ticaret ve Sanayi Yatırımları AŞ’nin tahsisli sermaye artırımı müracaatına onay verildi. İzmir Fırça’nın sermayesini tahsisli olarak 50 milyon TL satış bedeli karşılığı nominal meblağda artırması talebi ile Kuvva Gıda’nın 287,1 milyon TL satış bedeli karşılığı nominal meblağda sermaye artırımı talebi onaylandı.
Öte yandan geçen hafta Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, New York’ta yatırımcılarla yaptığı görüşmelere ait, “Bu görüşmelerimizin Türkiye’ye fon akışında katkısının olacağına inanıyorum.” sözünü kullandı.
OECD RAPORU
OECD, Türkiye iktisadına yönelik haziranda 2023 yılı için yüzde 3,6 olarak açıklanan büyüme kestirimini dün yayımlanan raporda yüzde 4,3’e yükseltti.
Raporda, Türk iktisadının gelecek yıla ait büyüme varsayımı yüzde 3,7’den 2,6’ya çekilirken, 2023 yılı enflasyon beklentisi ise yüzde 44,8’den 52,1’e yükseltildi. Enflasyonun 2024’te ise yüzde 39,2’ye ineceği öngörüldü.
Alibaba Küme Lideri Michael Evans, Türkiye’nin, dünyanın önder e-ihracat ülkesi olma potansiyeline sahip olduğunu belirterek, gelecek devirde burada 2 milyar dolarlık yatırım planları olduğunu bildirdi.
Resmi Gazete’de yayımlanan TCMB bildirileri ile gerçek kişi dönüşüm hesaplarının tarih şartında teknik değişikliğe gidilerek tarih, 30 Haziran 2023’ten 31 Ağustos 2023’e alındı.
Buna nazaran, yurt içi yerleşik gerçek bireyler, 31 Ağustos 2023 tarihi prestijiyle bankalarda mevcut olan altın, dolar, avro ve İngiliz sterlini cinsinden mevduat ve iştirak fonu hesaplarını TL’ye çevirebilecek.
Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,6 üzerinde 27,1678 düzeyinden tamamladı.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.100 ve 8.200 düzeylerinin direnç, 8.000 ve 7.900 puanın takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.
