Azerbaycan’ın Karabağ’da Ermeni zulmünü durdurmak için başlattığı antiterör operasyonu 24 saatin sonunda Ermenistan’ın silah bırakması ve Bakü’nün tüm taleplerini kabul etmesiyle son buldu.
Gelişmeler sonrası Azerbaycan’ın genç akademisyeni Amal Ahadli, Yeniçağ temsilcisi Tolga Özdemir’e çarpıcı açıklamalarda bulundu. Özdemir, Ahadli ile “Karabağ’da Geleceğe Yönelik Bakış” bahisli bir röportaj gerçekleştirdi.
İşte o röportaj…
Tolga Özdemir: Karabağ sorunun ve ortaya çıkış süreci ile ilgili kısa bilgi vere bilirimsiniz?
Amal Ahadli: Ermenilerin Karabağ iktisadi bölgesi ile ilgili toprak tezlerinin siyasi askeri hal alması 1988’ li yıllara dayansa da, Sovyet devrinde de Ermeni aydınları buna misal teşebbüslerde bulunulmuş, yalnız başarısız olmuşlardır. Çatışmanın fitilini ateşleyen ise 1988 yılında Ermenistan’da yaşayan Azerbaycanlıların Ermeni azınlıklar tarafından mecburî göçe mecbur edilmesi ve Sovyetler dağıldıktan sonra Hankendi’deki Ermeni azınlığın Azerbaycan hükümetini tanımaması olmuştur. Bu durum Ermenistan ile Azerbaycan ortasında Karabağ savaşının yaşanmasına sebep olmuştur. O devirler batıda güçlü olan Ermeni lobisinin dayanağı ve dış güçlerin ( Rusya , Fransa, İran ve Amerika’nın ) üç maymunu oynaması hatta birtakım durumlarda Ermenistan tarafını dayanaklar bazda açıklamalar yapması, tarihin ayrılmaz bir kesimi olmuştur . Sonuç olarak, Karabağ Ermeni azınlığın denetimi altına geçmiştir. Bu işgalle barışmayan Azerbaycan ordusu, 27 Eylül 2020 yılında Demir Yumruk hareketini başlatarak 44 gün süren savaş sonrasında düşmanı beyaz bayrak kaldırmaya mecbur etmiştir. Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanları Aliyev’in ve Erdoğan’ın başarılı diplomatik hareketleri sonucunda Ermenistan tarafı 9 Kasım 2020’de üçlü deklarasyonu Rusya aracılığı ile imzalamaya mecbur kalmıştır.
Tolga Özdemir: Azerbaycan’ın savaş sonrasında bölgede gerçekleştirdiği anti terör operasyonu hakkında neler söyleye bilirsiniz?
Amal Ahadli: Fikrimce Azerbaycan’ın bu operasyona neden muhtaçlık duyduğunu öncelikle bilmemizde yarar vardır . Savaş sonrası Azerbaycan’ın tekraren uyarmasına karşın bölgede yaşan birtakım Ermeni birleşmeleri silahlarını teslim etmemiş, bu yetmiyormuş üzere siyasi teşebbüste bulunarak parlamento kurmuş ve hayalı Cumhurbaşkanı seçmişlerdir. Bundan ötürü , Azerbaycan’ın kendi topraklarında her hangi bir silahlı örgütün bulunmasını kabul etmemesi ve buna karşı tedbirler alması en doğal hakkıdır. Bu operasyonun Ermenistan’ın bağımsızlık gününe yakın bir tarihte gerçekleştirilmesi Paşinyan hükümetine gönderilen bir bildiri olduğu aşikârdır. Bu kanunsuz silahlı birliklerin beyaz bayrak kaldırması , Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kurallarını kabul ederek Yevlax kentine kendi temsilcilerini göndermesi, büyük Ermenistan hayalinin tam olarak bittiğinin göstergesidir.
Tolga Özdemir: Ermeni diplomatların Hankendi’deki Ermeni azınlıkların güvenlik meseleleri ile ilgili tasasını nasıl değerlendiriyorsunuz ?
Amal Ahadli: Bu tasayı gereksiz bulmamın yanı sıra bu cinsten beyanatlar ile Ermeni tarafının milletlerarası örgütleri manipüle ettiğini düşünüyorum. Azerbaycan bayrağı altında Ermeni azınlıklar savaştan öncede sonrada yaşamışlardır. Günümüzde Azerbaycan’da yaşayan Ermenilerin tüm hakları hükümet tarafından karşılanmaktadır. En kutsal haklardan biri olan ibadet hakkının temin edilmesi için Bakü’de Surp Krikor Lusavoriç ismine Ermeni Kilisesi faaliyet göstermektedir. Bir Türk kızına nasıl azap yaptığını anlatan Zori Balayan ve Hocalı soykırımında etkin rol oynayan Serj Sarkisyan üzere siyasi figürlerin bulunduğu bir ülkenin diplomatlarının Azerbaycan’daki azınlıkların güvenlik sıkıntılarını sorgulaması yalnızca komik değil, tıpkı vakitte aptallık belirtisi.
Özdemir’in son olarak, “Hankendi’nin ve Karabağ’ın geleceğini nasıl görüyorsunuz” sorusuna karşılık olarak Amal Ahadli, şu tabirleri kullandı:
Akıllı kentlerin oluşturulması köprü ve elektrik santrallerin kurulması bölgenin süratli bir tamirat sürecinden geçtiğini gösteriyor . Gelecekte bir milyona aşkın zarurî göçmenin kendi yurtlarına geri dönmesi Bakü ve yakın bölgelerdeki nüfus sıklığının sona ermesine sebep olacaktır. Bu durum ülkenin üzerinde olan önemli göçmen yükünün hafiflemesine yol açacaktır. İşgalden kurtulmuş bölgelerin turizme elverişli hale gelemesin ile burada yaşayan yerli halkın ve devletin gelirinde kıymetli artışlar görülecektir. Bölgede yaşayan Ermeni azınlıkların durumuna gelirsek , Aliyev’in söylediği üzere: Kurallar kabul edildikten sonra Azerbaycan Anayasasına bağlı toplumsal hakları temin edilmekle bölgede ikametlerine devam edilecektir. Gelecekte Rus barış güçlerinin bölgeyi terk edeceğini ve tam olarak denetimin Azerbaycan’da olacağına inanıyorum. Eninde sonunda bu topraklarda tek güç Azerbaycan askeri olacak tahminen yarın bekli yarından da yakın.
