Halihazırda yaklaşık 300 milyon nüfusa, 4,5 milyon kilometrekarelik bir alana ve 2 trilyon dolarlık ekonomik hacme ulaşan Türk dünyası, sahip olduğu beşeri kapasite ile büyük bir potansiyel ve gücü bünyesinde barındırıyor.
21. yüzyılda Türk halkları için kullanılan ‘Türk Dünyası’ sözü çok geniş bir coğrafyayı kapsıyor.
Türk dünyası tüm Türk halklarını kapsayan bir kavramdır. Birtakım araştırmacılar bu kavramı Türkistan olarak da kullanıyor. Bu, yalnızca bağımsız Türk halklarını değil; tıpkı vakitte özerk cumhuriyetleri ve Türk topluluklarını da kapsıyor.
Orta Asya, Anadolu, Kafkasya, Rusya-Sibirya, Orta Doğu, İran ve Balkanlar’da yayılan Türk halkları ve devletlerine gelin yakından bakalım.
Orta Asya – Batı Türkistan’da yaşayan Türklerin başında Türkmenler geliyor. Çoğunlukla Türkmenistan’da yaşayan Müslüman bir halktır.
Özbekler, Harezm bölgesinden Fergana’ya kadar uzanan bölgede yaşayan, Orta Asya’nın en kalabalık Müslüman Türk halkıdır.
Çin ve Arap kaynaklarında renkli gözlü, kızıl saçlı yahut sarışın olarak geçen Kırgızlar, en eski Türk halklarındandır.
Kazaklar, Ukrayna ve Güney Rusya halklarının karışımı ile 15. yüzyılda Don ve Dinyeper Irmağı etrafında ortaya çıkmıştır.
Karakalpaklar, Kıpçak uzunluğundan geliyorlar. Günümüzde Özbekistan sonları içinde özerk bir cumhuriyettir.
Çoğumuzun dahil olduğu Türkiye Türkleri, Türkiye Cumhuriyeti içinde yaşayan Türk halkıdır.
Azerbaycan Türkleri, Kafkasya ve İran platosu ortasında yaşayan ve Anadolu Türklerinden sonra en çok nüfusa sahip olan kümedir.
Karaçaylar, çoğunluğunun Rusya’da bulunan Karaçay-Çerkesya’da yaşadığı bilinen Türk halkıdır.
Balkarlar, Rusya içindeki Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti’nde yaşayan, %70’inin Müslüman olduğu bir Türk halkıdır.
Nogaylar, Cengiz Han soyundan gelen Müslüman Türk Tatarlardır.
Ahıska Türkleri, Gürcistan’ın güneyinde bulunan Kıpçak Türkleridir.
Karaylar, Orta ve Doğu Avrupa’da bulunan Musevi Kırım Türk topluluğudur.
Uygurlar, Orta ve Doğu Asya’dan gelen Müslüman Türk azınlık etnik kümesidir.
Salarlar, Çin Türkmenleri olarak da biliniyor. Sarı Irmak yakınlarında, Çinghay ve Kansu eyaletlerinde yaşarlar.
Yugurlar, Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmî olarak tanıdığı etnik kümelerden Türk-Moğol halkıdır.
Tatarlar, Moğol İmparatorluğu’nun dağılmasından sonra, batıya gelerek Altınordu Devleti’ni kurdular. Türklerin Kıpçak uzunluğundan geldikleri bilinir.
Başkurtlar, Rusya’ya mahsus Kıpçak Türk kümesidir. Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır.
Çuvaşlar, Rusya’nın içinde yer alan federe cumhuriyettir. Bulgar ve Suvarlar, Çuvaşların ataları olarak bilinirken en değerli özellikleri de Hristiyan
olmalarıdır.
Kaşkaylar, bugün İran’da yarı göçebe bir hayat süren, Oğuz uzunluğundan gelen Türk halkıdır.
Yakutlar, Alanlar olarak da biliniyor. Rusya’da Saha Cumhuriyeti’nde yaşayan ve Doğu Ortodoks Kilisesi ile Şamanist ve Tengrici inançların bileşimini
benimseyen Türk halkıdır.
Altaylar, Sibirya’da yaşayan Kıpçak uzunluğundan gelen Türk halklarından biridir.
Hakaslar, Yenisey Irmağı boyunca uzanan bölgede yaşayan göçebe Türk uzunluğudur. Tarihleri, Kırgız olduklarını gösteriyor.
Tuvalar, Rusya’nın Tuva Cumhuriyeti’nde ve Moğolistan’ın kuzeyinde yaşayan Türk halkıdır.
Gagavuzlar, günümüzde Moldova Cumhuriyeti’nde, Gagavuzya, Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan’da yaşayan Ortodoks Hristiyan Türk topluluğudur.
Bu Türk halkları dışında kayda bedel nüfusları olmasa bile kendi gelenek ve göreneklerini yıllarca devam ettiren birçok Türk topluluğu vardır. Bağımsız Türk devletleri içindeki nüfus yaklaşık 123,3 milyon olarak tespit edilirken; başka Türk halkları da 57,3 milyondur. Yani yeryüzünde önemli manada yer kapladığımız yanlışsız. (webtekno)
