20 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4 bildiri ile KKM hesaplarına yönelik tasfiye sürecine start veren Merkez Bankası, bir müddettir beklenen ikinci atağını bu gece gerçekleştirdi.
Daha evvelki süreçte bankalara gönderilen talimat ile TL mevduat amaçlarının yakalanılmaması halinde büyük cezalar ile karşı karşıya kalınacağı belirtilirken, Merkez Bankası’nın yeni atağı ile KKM için gösterilen mecburî karşılık oranı yüzde 15’den 25’e yükseltildi.
Bankaların müşterilerini KKM’ye teşvik etmesinin önüne geçmesi için alınan bu kararın akabinde, KKM’de son iki haftada görülen yavaşlama eğiliminin daha da artması bekleniyor.
BANKALARDAN 300 MİLYAR TL PARA EMMESİ BEKLENİYOR
20 Ağustos tarihli 4 bildirim kararının Resmi Gazete’de yayımlanması ve TCMB tarafından 28 Ağustos’ta bankalara uygulama talimatının verilmesinin akabinde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, KKM hesaplarına rastgele bir sınırlama getirilmeyeceğini belirtmiş lakin bankalara yeni düzenlemeler ve TL mevduatına teşvik için muhakkak sınırlamalar koyulabileceğinin sinyalini vermişti.
İlk etapta döviz ve altın hesaplarına uygulanan mecburî karşılıkları artırma kararı alan TCMB, ikinci atağıyla bankaların KKM hesapları için gösterdiği mecburî karşılık oranını 10 puan artırarak yüzde 25’e çıkardı.
Yapılan artışın akabinde, bankalardan toplamda KKM hesaplarının mecburî karşılığı için ek 300 milyar TL’lik bir gösterge gelmesi bekleniyor. Resmi Gazete’de yer alan karar nazaran, vadesi 6 aydan uzun KKM için oran ise %5’e düşürüldü.
KKM MEVDUATININ REKOR KIRIŞI TASFİYEYİ ZARURÎ KILDI
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 18 Ağustos tarihli raporuna nazaran 3 trilyon 407 milyar 948 milyon liraya ulaşan KKM havuzundaki toplam para, tüm vakitlerin rekorunu kırarak Merkez Bankası’nı alarma geçirdi.
İlk basamakta KKM hesaplarındaki varlık sahiplerini korkutmamak için denetimli bir tasfiye planı yürütmeye karar veren TCMB, 20 Ağustos tarihinde yayınlanan 4 bildirim ile KKM’ye girişleri azaltmayı başarmış, iki haftalık süreçte Kur Muhafazalı Mevduat hesaplarında bulunan toplam para 60 milyar lira azalış göstererek 3 trilyon 348 milyar 325 milyon liraya gerilemişti.
YENİ BİR DÖVİZ KRİZİ PATLAK VEREBİLİR
Ekonomistler, mevcut Türk iktisadı için KKM’yi bir ‘saatli bomba’ olarak tanımlarken, havuzda biriken paranın döviz cinsinden 125 milyar doları aşmış olması ve Türkiye’de bu ölçüde bir döviz rezervinin bulunmaması nedeniyle, dehşet kaçışlarının önüne geçilmesinin kaide olduğunu belirtti.
Bir diğer deyişle, yaşanan siyasi istikrarsızlıklar, panik havası yaratacak uygulamalar ve ekonomik problemler, KKM’den çıkacak parayı tekrar döviz tevdiat hesaplarına yönlendirebilir. Bu türlü bir durumda 2021 yılının Aralık ayında yaşanandan daha şiddetli bir döviz krizinin meydana gelebileceği ikazında bulunan uzmanlar, tasfiye sürecinin vakte yayılarak, denetimli formda yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
Söz konusu yorumlara ile paralel açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, KKM’de parası bulunan vatandaşların hiçbir dehşete kapılmaması gerektiğini belirterek, “KKM bir realitedir. Bu hesaplar varlığını sürdürecek. Rezerv birikimi sonrasında, denetimli bir plan ile KKM’den çıkış başlayacaktır” tabirlerini kullandı.
