Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB), ani kur artışlarını önlemek ve seçim iktisadında yaşanması mümkün bir döviz krizinin önüne geçebilmek için hayata geçirdiği Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sistemi, Türkiye’yi çok daha büyük bir kriz ile karşı karşıya bıraktı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 15 Eylül tarihli raporuna nazaran Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarında biriken toplam para 3 trilyon 306 milyar 560 milyon liraya ulaşırken, bu parayı tasfiye etmek için harekete geçen Merkez Bankası, üst üste 4 Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında faiz artırımına giderek siyaset faizlerini yüzde 30’a yükseltti.
Faiz artırımlarına rağmen enflasyonun şimdi yılın birinci 8 ayı geride kalırken 60 düzeylerine yükselmesi, Merkez Bankası’nın bankalara örtülü halde mevduat faizlerini yükseltecek talimatlar vermesine neden olurken, yüksek mevduat faizi ile KKM’den tasfiyenin hızlanması ve Türk lirasına yönelik ilginin artması planlanıyor.
22 YIL SONRA BİR BİRİNCİ YAŞANDI
Türkiye’de bankaların müşterilerine yönelik uyguladığı oranlar değişiyor olsa da, bankaların ortalaması dikkate alındığında şu anda mevduat faizleri yüzde 45 dolaylarında gezmekte. Buna rağmen kimi bankalar, müşteri çekebilmek için bilhassa döviz dönüşümlü KKM’den TL mevduata yönelen müşterilerine yüzde 55’e varan oranlarda mevduat faizi sunabiliyor.
Söz konusu uygulamanın birinci evrede kimi bankalar ile hudutlu kalmasına rağmen siyaset faizlerinde yapılan artışın tesiriyle, gelecek haftalarda büyük ölçekli bankalarda da mevduat faizini hududunun yüzde 50’yi geçmesi bekleniyor. Bu oran, Türkiye’de son olarak 2001 yılında görülen mevduat faizlerinin akabinde 22 yılın doruğu olarak kayıtlara geçti.
POLİTİKA FAİZLERİ GERİDEN, MEVDUAT ÖNDEN GİDECEK
Son 4 ayda yapılan faiz artırım kararları ile siyaset faizi yüzde 30’a yükseldi. Buna rağmen birçok ekonomist, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz noktasındaki katı tavrı nedeniyle siyaset faizinde büsbütün özgür davranamayan TCMB’nin, örtülü bir biçimde bankalara TL mevduat faizlerini yükseltin talimatı vereceği ve bu yolla dolar kurunu dengelemeyi deneyeceği görüşünde.
1 YILDA 2 KATIN ÜZERİNDE ARTIŞ
Merkez Bankası, tüm ikazlara karşın kusurlu siyasetlerinde ısrar ederken, tam olarak 2 yıl evvel bugün 23 Eylül 2021 tarihinde yüzde 19 olan faiz oranını 100 baz puan indirerek yüzde 18’e çekmişti.
Faizlerin yüzde 18 olduğu ortamda, enflasyonun görece istikrarlı olmalı ile bankalar, mevduat faiz oranlarını da yüzde 19 düzeylerinde tutarken, bu hudut bir yıl boyunca sürdürüldü.
Geçtiğimiz yıl bugünlerde sunulan mevduat faizi, bugünkü banka ortalamalarının yarısından dahi daha düşük kalırken, enflasyonun gelecek yıllarda bir müddet daha devam edecek oluşunun hükümet programları ile itiraf edilmesi, Türkiye iktisadını en âlâ ihtimalle birkaç yıl daha güç günlerin beklediğinin ispatı olarak değerlendirildi.
