Ani kur artışlarını baskılamak için 21 Aralık 2021 tarihinde hayata geçirilen Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) uygulaması, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 14 Temmuz 2023 tarihli haftalık raporuna nazaran 2 trilyon 962 milyon 275 milyon liraya ulaşarak 3 trilyon hududuna dayandı ve tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü.
İktidar tarafından kamuoyuna ‘liralaşma’ olarak sunulmasına rağmen esasen havuzda biriken paranın büsbütün dolara endeksli olduğu için ‘dolarizasyon’ olarak tanımlanan KKM hesaplarındaki toplam para, Türkiye’de dalgalı kur rejimine geçilen 2002 yılından bu yana bir ortaya gelmiş en yüksek düzeydeki dolar varlığı olarak rekor kırdı.
KKM’YE KARŞI MERKEZ BANKASI’NDAN BİRİNCİ ATILIM GELDİ
2023 yılının birinci 6 ayında Hazine’ye 20 milyar liranın üzerinde yük bindiren KKM uygulamasının sürdürülemez olduğu fikrinde ekonomistler mutabakata varırken, 28 Mayıs seçimlerinin akabinde iktisat idaresinin başına getirilen yeni takım da KKM’den çıkmanın yollarını arıyor.
Kur Muhafazalı Mevduat hesaplarında bulunan toplam paranın büyüklüğü hesaba katıldığında ansızın yaşanacak bir tasfiye sürecinin paniğe yol açabileceğinden korkulurken, havuzda biriken paranın tekrar dolar tevdiat hesaplarına gitmesi halinde Türkiye’de yeni bir kur krizinin yaşanmasına ise kesin gözüyle bakılıyor.
Bu doğrultuda TCMB Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in KKM’ye karşı birinci atılımı dün gece Resmi Gazete’de yayımlanarak hayata geçirildi.
Seçimlerden evvel kur şoku yaşanmasını istemeyen ve yatırımcının parasını KKM’ye yatırması için uygulamayı daha cazip hale getiren yeni ayrıcalıklar tanıyan Merkez Bankası, bankalara KKM hesapları için yüzde 15’lik mecburî karşılık getirdi.
Uzmanlar, bu atılım ile piyasalarda 500 milyar liralık bir likidite çekilmesi yaşanmasını beklerken, KKM hesaplarının da cazibesinin yavaş yavaş kaybedileceğine inanılıyor.
AŞAĞI TÜKÜRSEN BIYIK ÜST TÜKÜRSEN SAKAL
Seçim devri TCMB’nin gün çok kararlar ile her türlü döviz talebi oluşturabilecek uygulamayı yasaklamasının akabinde KKM’ye olan yığılma rekor düzeylere çıkarken, Ekonomim.com muharriri Alaattin Aktaş, Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasından çıkışın zannedildiği kadar kolay olmayacağına dikkat çekti.
Aktaş, yatırımcıyı KKM’deki parasını yine dövize yönlendirmemesi için ikna etmenin zorluklarından bahsederken, bu türlü bir senaryonun yaşanması halinde 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur krizinden daha beter bir kur şokunun yaşanacağı sav edildi.
KKM’de asıl kıyamet uygulama bitince kopacak formunda konuşan Aktaş, uygulamaya son verildiğinde yaşanacakların ise Türkiye’de 1970’li yıllarda kullanılan DÇM hesaplarının akabinde yaşananlara benzetti. Eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vazifeye geldiğinde yıllarca DÇM borçlarını ödemekle uğraştığını belirten Aktaş, Türkiye’nin de ilerleyen aylarda misal bir süreç içerisine girebileceğini sav etti.
Aktaş, tasfiye sürecinin dikkatli ve düşünülerek ilerlemesi gerektiğini belirterek, uygulamanın Hazine’ye getirdiği yük nedeniyle sürdürülemez oluşunu kabul ederken, uygulamadan çıkmanın da yeni bir kur şokunu tetikleyebileceğini belirterek “Aşağı tükürsen sakal, üst tükürsen bıyık” sözlerini kullandı.
