Ocak ayında yayımlanan birtakım haberlerde “24 Ocak kararları” hatırlatılarak ihracatçıların ‘devalüasyon’ istediği kaydedilmişti.
O periyot soL’da yayımlanan bir haberde, ihracatçıların dolar kurunun yükselişinin durdurulmamasını istediği belirtilerek, “İhracatçılar ve kimi sermaye örgütleri, art geriye yaptıkları açıklamalarla hükümetin döviz kurunu özgür bırakmasını talep ediyor. Açıklamalardaki ’24 Ocak kararları’ ayrıntısı dikkat çekti.” tabirlerine yer verilmişti.
soL bugünkü haberinde ise, doların bugün 23 lirayı aşmasının AKP’nin seçime kadar baskıladığı doları, seçim sonrası ihracatçıların da talebiyle hür bıraktı manasını taşıdığını yazdı.
Haberde dolardaki bugünkü yükselişin gerisindeki isimlerle ilgili seçim öncesi haberlere yansıyan açıklamalar hatırlatıldı. İşte seçim öncesi yayınlanan o haberlerden kimileri:
‘KARARLI ADIMLARIN’ REÇETESİNİ VERDİ: KADEMELİ DÖVİZ ARTIŞI VE SERMAYEYE SÜBVANSİYON
Bloomberg HT’ye açıklamalarda bulunan Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İdare Heyeti Lideri Süleyman Sönmez, “Mevcut ekonomik model altında bu ihracat artışlarının üretkenlik ve teknoloji olmaksızın sürdürülebilmesi sıkıntı görünüyor. İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışları ve sübvansiyonlar ile ihracatçının rekabet gücünün korunması gerekiyor” dedi.
“Yatırımcı davranışlarında tedirginlik oluştu” diyen Sönmez, “Sermaye gereksinimi artarken, yüksek faiz yurt dışı kredi imkanlarına, kredi musluklarının kısılması da finansmana erişimi zorlaştırdı” sözlerini kullandı.
“Kararlı adımlar atılmalı” davetinde bulunan TÜRKONFED Lideri Sönmez, “Artık büyümeye, ihracata ve istihdama yönelik siyasetlerin tek başına bir ülkenin üretim ölçeğini artırmaya ve orta gelir tuzağını aşmaya kâfi olmadığı aşikar” yorumunda bulundu.
“İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışı ve sübvansiyon gerektiğini” ileri süren Sönmez şunları kaydetti:
“Dış talepteki düşüşten sonra gelen en büyük tehdit güç fiyatları… Bu yıl ihracatçılar için tehdit oluşturan bir öbür değerli mevzu da döviz kuru seviyesi. İhracatta ünite başı kıymetlerimiz hâlâ çok düşük. Orta ve yüksek teknolojili üretim yetkinliğimiz maalesef yüksek katma paha yaratmaktan, verimlilikten uzak. İhraç edilen eser ölçüsündeki artışın, ihraç edilen eserin döviz cinsi pahasındaki artışı geçmesiyle birlikte toplam ihracat artıyor. Mevcut ekonomik model altında bu ihracat artışlarının üretkenlik ve teknoloji olmaksızın sürdürülebilmesi sıkıntı görünüyor. İhracatta mevcut durumun korunması için de kademeli döviz artışları ve sübvansiyonlar ile ihracatçının rekabet gücünün korunması gerekiyor.”
‘TARİH TEKERRÜRDEN İBARETTİR’ DEDİ, 24 OCAK KARARLARI’NI ANIMSATTI
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi’nin, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’den dolar kurunun artmasını talep ettikleri tarafındaki geçen hafta yaptığı açıklama dikkat çekmişti.
Anadolu Ajansı’nın aktardığı habere nazaran, Bakan Nebati’nin de katıldığı 24 Ocak’ta yapılan toplantıda, Eskinazi’nin 12 Eylül Darbesi’ne işaret ettiğiaçıklamasında, “24 Ocak Kararları”nın en değerli hususlarından birisinin Türk lirasına yüzde 32,7 oranında devalüasyon yapılması olduğunu argüman ederek “Günümüzde 18,80 lira civarında olan dolar kuru yüzde 32,7 arttığı takdirde 25 TL düzeyine gelecek. Bu da Türk ihracatçımızın rekabetçiliğine olumlu katkı sağlayacaktır” dedi.
Eskinazi, doların baskılanması nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışının durduğunu ileri sürmüştü. Eskinazi, Türk Lirası’nın yüzde 30’dan fazla paha kaybetmesi gerektiğini savunarak, doların 25 lira olmasını ‘istediklerini’ belirtmişti.
“Tarih tekerrürden ibarettir” tabirini kullanan Jak Eskinazi, “Bugün 24 Ocak 2023. Öbür bir tabirle 24 Ocak 1980’de hayatımıza 24 Ocak Kararları olarak giren iktisat paketinin 43’üncü yıl dönümü. 24 Ocak Kararları’nın en kıymetli unsurlarından birisi Türk lirasına yüzde 32,7 oranında devalüasyon yapılmasıydı. Günümüzde 18,80 TL civarında olan dolar kuru yüzde 32,7 arttığı takdirde 25 TL düzeyine gelecek. Bu da Türk ihracatçımızın rekabetçiliğine olumlu katkı sağlayacaktır. Bugünkü buluşmamızın bir milat olmasını diliyor, Türk iktisadının önünü açacak yeni bir ’24 Ocak Kararları’nın hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz” açıklamasında bulunmuştu.
TİM: KURUN ENFLASYON KADAR ARTMASINI İSTİYORUZ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe de geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Kurun enflasyon kadar artmasını istiyoruz” diyerek dolar kurunun ‘serbest bırakılması’ gerektiğini savunmuştu.
Ekonomim’e görüşlerini ileten TİM Lideri Mustafa Gültepe, dolar kurunun bir an evvel yükselmesi gerektiğini belirterek, “Politika faizi 9’a düştü. İhracatçı olarak yüzde 5 olmasını tercih ederiz” diyerek şunları kaydetti:
“Faiz üst çıksa, döviz aşağıya gelse hem ucuz maliyetli para bulamayız hem de aldığımız para azalacak. Bir kapan oluşur. Birtakım adımlar enflasyonu artırmamak için yapılıyor.
Fiyat tutturma noktasında kurların bizi destekleyecek noktaya gelmesini bekliyoruz. Rekabet edeceğimiz bir ortamın oluşmasını istiyoruz. Enflasyon 3 artıyorsa kurlar da 3 artmalı. Biz de maliyetimizi bilerek fiyatımızı belirleyebilelim.”
‘DOLARI 23’TEN BOZDURALIM’
Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) İdare Heyeti Lideri Ramazan Kaya da yaptığı açıklamada, hükümete seslenerek ‘doları 23’ten bozduralım’ talebinde bulundu.
Cumhuriyet’e konuşan TGSD Lideri Kaya, “Sektör 1980-2000 ortasında bir noktada, 2000’den pandemiye kadar bir noktada. Pandemiden sonra neredeyse tamam mı devam mı noktasına geldik. Şayet bu işe devam edeceksek bu söylediğimiz kurallar çerçevesinde oynamak lazım” diyerek 12 Eylül Darbesi’nin akabinde atılan adımları hatırlattı.
İdeal kur düzeyinin 23 lira bandında olduğunu ileri süren Kaya, “23 lira civarında olsaydı daha düzgün olurdu. Şu andaki kur düzeyiyle fiyat tutturamıyoruz. Dalımız pandemiden bu yana para kazanmıyor” dedi.
‘RAHATLATACAK KUR 23-25 ARALIĞI’
Dünya’ya geçen konuşan, Ege Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İdare Heyeti Lideri Burak Sertbaş, döviz kurlarının bir an evvel ihracatçının arzuladığı, rekabet edebilecek düzeylere gelmesini istediklerini tabir etti. Sertbaş, “Şu an ihracatımızı rahatlatacak kur 23-25 aralığı” dedi.
Ege Hazır giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı Çağlar Bağcı ise “Yılın başından beri dolar kuru baskılanıyor. Şu an ihracatımızı rahatlatacak kur 23-25 aralığı. Bu bütün kesimler için geçerli” değerlendirmesinde bulundu.
Sermaye temsilcilerin açık ve örtülü olarak lisana getirdiği döviz kuru artışı talebi, ihracatçılara ‘özel kur uygulaması’ olarak da formüle ediliyordu. Buna nazaran Bakan Nebati ile 2022 yılı sonunda bir ortaya gelen dokumacılık ve hazır giysi işverenlerinin önerdiği özel kur uygulaması şu haldeydi: “Bir şirket 1 milyon dolar ihracat yapıyorsa tavanı 1 milyon dolar olmak üzere en az personellik ve güç maliyeti kadar kısım olan yüzde 50’lik kısım spot kur olan aktüel kurdan değil de 23-25 liradan bozdurulabilecek.”
