İttifak gazetesinden Mehmet Beytul’a söyleşi veren Akman, çok süratli bir faiz artırımı “çok tavizsiz” uygulandığı takdirde dövizin bir modül kendini toparlayacağını argüman ederek, “Ama onu da yapabileceğini zannetmiyorum. Bunların hepsini göreceğiz.” dedi.
TÜRKİYE İKTİSATTA YENİ DEVİRDE NASIL BİR YOL İZLEYECEK?
Türkiye’nin, yeni periyotta sıcak parayı çekebilmek için yüksek faiz ve ona uygun “düşük kur” siyaseti uygulayacağını belirten ünlü ekonomist, şöyle devam etti:
“Sıcak paranın gelmesi için de hem dünya konjonktürünün buna uygun olması hem de iktisat idaresinde uygulanacak siyasetlerin yatırımcılara inanç vermesi gerekiyor. Bugün 3,5 milyar dolar civarında olan devlet tahvilleri yatırımları 2014 yılında 120 milyar dolar civarındaydı. Borsada da benzeri durumlar var. Bu durumda 150 milyar dolar Türkiye’den çıkmış. Bu paranın bir kısmının yine Türkiye’ye gelme ihtimali olduğu düşünülüyor. Türkiye’den çok fazla ölçüde portföy yatırımı kaçmış durumda. Şayet döviz kurunu biraz üste bırakılırsa, artık olduğu üzere, gerisinden da faizi yükseltilirse, muhtemelen ayın 22’sinde gerçekleşeceği üzere, Türkiye’ye bir ölçü portföy yatırımının geleceği düşünülüyor. Daha evvelki 100 milyar dolar sonunu bulabilmek için iki şey lazım: Birincisi dünya konjonktürünün uygun olması, ikincisi de Türkiye’nin ne yapacağı konusunda yabancıların itimat duyması. Hazine ve Maliye Bakanlığına Mehmet Şimşek, Merkez Bankası’nın başına da Gaye Hanım geldi lakin BDDK’ya da Kavcıoğlu getirildi. Bu isimler bir ortada ahenk içinde çalışabilecekler mi? Yarın Mehmet Şimşek kelam dinlemezse misyondan alınır mı? Bu sorular dünya basınında da lisana getiriliyor.”
ERDOĞAN’IN TAVRI NE OLACAK?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz konusunda o denli katı bir tavrının olmadığını sav eden Akman, “Geçmişe baktığımızda en yüksek faizler AK Parti devrinde verilmiştir. O yapı tıkandığı için öteki bir modele geçildi. Şayet istendiği üzere portföy yatırımları Türkiye’ye akıyor olsa Naci Ağbal da misyonunu kaybetmezdi. Şayet bu akışı sağlayabilirse Şimşek de misyonunu kaybetmez. Gerçek şu ki o devirlerde bu yapıyı sürdürmeleri zordu. Zira dışarda bir daralma kendini gösteriyordu.” biçiminde konuştu.
22 HAZİRAN’DA FAİZ ARTIRILIRSA NE OLUR?
Merkez Bankası’na faiz artırma direktifi gittiği takdirde ne olacağına ait değerlendirmelerini de paylaşan Akman, “Türkiye’de iş dünyası yalnızca dövize karşı hassas değil, faize karşı da çok hassas. Zira çok borçlu bir iş dünyamız var. Faiz çok dikkatli bir formda ayarlanmazsa şirketlerimiz çok dertli bir duruma düşebilir. Bankacılık tarafında da azımsanmayacak ölçüde riskler var. Faizler arttığı vakit devlet tahvilleri süratli bir biçimde düşecek. Bu vakit zarfında bankalara daima çok düşük faizli devlet tahvili aldırıldı zorla. Artık siz faizlerinizi arttırıyorsunuz. Faizleri arttırmak demek mevcut devlet tahvillerinin fiyatlarının çok süratli bir halde düşmesi demek. Ve esasen yabancılar devlet tahvili satmaya başladılar. Faiz artışının vakte yayılması demek oralarda yeni düşüler demektir. Bunun da iki sonucu olur; birincisi beşerler Türk tahvilleri almaya kalktığında fiyatının düzgünce düşmesini bekler ve bu durum yeni modele ziyan verir. İkincisi bankaların kendi içindeki portföyleri önemli manada ziyan yazmaya başlar. Zira ellerindeki şeylerin piyasa kıymeti çok önemli düşer. Bunlar büyük risklerdir. Bu riskleri azaltmak için kesinlikle ek kimi önlemler getirilmesi lazım. O tahvillerin devletle yapılan mutabakatlarla değiştirilmesi vs. üzere. Problem ak yahut kara ya da 0 yahut 1 biçiminde değil. Burada bir dizi onarıcı taktikler uygulanması lazım. Gaye Hanım’ın merkez bankacılığı konusunda deneyimi yok lakin âlâ bir bankacı ve şu anda da ona gereksinim var. Onun bu cins onarıcı ataklarına muhtaçlık var. İnce ayar devrindeyiz.” dedi.
YENİ DEVİRDE VATANDAŞIN CEBİ NE OLACAK?
Zamların gelmeye devam edeceğini belirten ekonomist Akman, “Seçim iktisadı devri bitti ve bunun bir maliyeti var. Bu maliyetlerin tamamı da ötelendi. Seçimden sonra bakarız dendi. Artık o maliyetlerin en azından bir kısmı halka ödettirilecek. Neden tamamı ödettirilmeyecek? Zira Mart’ta bir daha seçim var. Onlar da o periyodu bir orta prosedürle geçmeye çalışacaklardır. O yüzden bu maliyetlerin tamamının halka yüklenmeyeceğini düşünüyorum lakin bir kısmı yüklenecek. Bu yüzden artırımların geleceği kesin.” tabirlerini kullandı.
