Editör: Erkavim Yıldırım
Çocukların ahenge rutinlerinde değişiklik olsa da uyku gereksiniminin yeni doğan bebeklerde ortalama 18 saat, 1 yaşta 14 saat, 5 yaşta 12 saat, 6-7 yaşlarında 11, ergenliğin başlangıcında ise 9 saat olduğunu kaydeden Öğr. Gör. Zeynep Deniz Seven, uyku muhtaçlığını gereğince karşılayamayan çocuklarda; davranış bozukluğu, hiperaktivite depresyon, telaş, uykuya dalamama, kabus görme, çok kilo alma üzere problemlerin görüldüğünü belirtti. Çocukların yaklaşık olarak yüzde 40’nın uyku sorunu yaşadığını belirten Seven, bu sorunla başa çıkmayı sağlayacak kıymetli tavsiyelerde bulundu.
Bebeklerde uyku sisteminin en kritik bahislerden biri olduğunu belirten Zeynep Deniz Seven, “Gece uykusunun sistemli olması hem bebek hem de anne-babalar için rahatlatıcı bir faktördür. 1 yaş civarında gece düzgün uyuyan çocuğun bile 5-8 kere uyanması olağandır. Bu durumu ileriki yıllarda olağan uyku döngüsü geçişleri takip eder. Gece uyanmaları uygun ve makûs uyuyan çocukları ayırt etmek için kıymetli bir kriterdir. Güzel uyuyanlar gece uyanırlar ama rastgele bir müdahaleye gerek kalmaksızın tekrar uyurlar. Makus uyuyanlar ise kesinlikle bir müdahale sonucunda uyurlar. Burada bilinmesi gereken değerli bir mevzu birtakım bebeklerin öz-rahatlatıcı nitelikte olmalarıdır. “Öz-rahatlatıcı” terimi bebeklerin rastgele bir yardım olmadan kendi kendilerine uykuya dönmelerini tabir eder. Bu çeşit bebekler uyandıklarında bir şeye sarılarak, parmağını emerek tekrar uyurlar. Ekseriyetle ebeveynler bu bebeklerin gece uyanmadıklarını zannedebilirler” diye konuştu.
ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNİ DERİNDEN ETKİLİYOR
İlk çocukluk periyodundaki çocukların her gece 11-13 saat kadar uyumasını öneren Seven, “Bu devirde birden fazla çocuk gece boyunca uyur ve gündüzleri de bir sefer öğle uykusuna yatar. Değerli olan çocuğun yalnızca uyuması değil birebir vakitte bölünmeyen bir uyku sistemine sahip olmasıdır. Tıpkı vakitte bazen bu devirdeki çocukların uyuması, yatma vakti rutini uzadığı için sıkıntı olmaktadır. Yapılan bir araştırma yatma vaktine karşı gösterilen direncin çocukta davranım sıkıntıları ya da hiperaktivite ile bağlı olduğunu ortaya koymuştur.
Çocuklar Narkolepsi yani gün içinde çok ölçüde ahenge, insomnia yani uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede zahmet ve kabus görme üzere bir çok uyku sorunu yaşayabilirler. Kestirimlere nazaran çocukların yüzde 40’tan fazlası gelişimlerinin bir periyodunda uyku sorunu yaşamaktadır. Araştırmalar uyku sorunu yaşamış çocukların yaşamayanlara nazaran daha fazla depresyon ve telaş belirtileri gösterdiğini ortaya koymuştur. Öteki bir çalışma 3 – 8 yaş aralığında uyku sorunu yaşayan çocukların, ergenlik periyodunda uyuşturucu kullanımı ve depresyon üzere problemler geliştirebildiklerini ortaya koymuştur. Yeni araştırmalar çocukluktaki kısa periyodik uykunun çok kiloyla kontaklı olduğunu da göstermiştir” halinde konuştu.
Çocuklarda uyku sıkıntılarının en önemli nedenlerini sıralan Seven, daima dert, yaşanılan gerilimli olaylar, daima cezalandırma ve istismar, uygun olmayan uyku ortamları, kullanılan ilaçlar ve ağrılı durumlar çocuklardaki uyku sorunlarının en önemli nedenleri ortasında gösterdi.
Öncelikle bu üzere durumlarda bir uzmana başvurulması gerektiğini vurgulayan Seven, bebeklerde ve çocuklarda uyku ile ilgili şu tekliflerde bulundu:
NELER YAPILMALI
Ceza alan çocuklar uyku sorunları gösterebilirler. Disiplin oluşturmak için daima ceza vermek uyku sorunlarına neden olur.
Ebeveynlerin çocuklarını terk etme yahut aileden uzaklaştırma üzere tehditlerden kaçınmaları gerekir.
Çocuk olumlu davranışlara cesaretlendirilmelidir. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklarda tasa arttığı için uyku sorunu oluşabilir.
Bebeğin psiko-sosyal durumuyla ilgili alınabilecek önlemler
Bebeklerle inançlı bir bağ oluşturmak değerlidir. Bu nedenle bebekler ve küçük çocuklar ebeveynleri tarafından fizikî ve duygusal olarak rahatlatılmalıdırlar. Duygusal ve fizikî olarak rahat olmayan bebeklerde uyku sorunları görülebilir.
Özellikle 6 ve 9. aylar ortasında bebekler dış etraflarının daha fazla farkına varırlar ve dehşet davranışları sergilemeye başlarlar. Bu devir uyku alışkanlıkları için kritiktir. Dehşet durumlarında bebek anne ya da bakım veren tarafından rahatlatılmalıdır.
Uyku ile ilgili dehşetlerinin olduğunu lisana getiren çocuklar ebeveynleri tarafından dinlenmeli ve düzgün anlaşılmalı, asla bu durum ile ilgili çocukla dalga geçilmemeli, küçük düşürülmemeli, çocuğa onu anladığı ve yanında olduğu bildirisi verilmeli. Ebeveyn bu durumla ilgili gerekirse bir uzmandan dayanak almalıdır.
