Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının akabinde uydurma sigortayla emekli olan ya da olmaya çalışan çok sayıda sahtekâr yakayı ele verdi. Düzmece işyerlerinde çalışan ismine bildirilen hizmetler iptal ediliyor.
Örneğin, üç yıl düzmece sigorta yaptıran geçmişte yatırdığı primleri kaybediyor, emekli aylığı olarak aldığı bütün parayı faiziyle geri devlete ödüyor. Bu işyerlerinden bildirilen hizmetler emekli aylığı bağlama süreçlerinde dikkate alınmıyor. Emekli olduktan sonra uydurma iş yeri tanımlaması yapıldıysa bu hizmetler geçersiz sayılıyor.
SGK’DAN YAKIN TAKİP
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kâğıt üzerinde sigortalı gösterilen şahıslar, geçersiz işyerlerine yönelik kontrolleri sıklaştırırken, adapsız yollarla devleti ziyana uğratanlara göz açtırmıyor. Yapılan incelemelerde düzmece sigortada birçok farklı sisteme başvurulduğu ortaya çıktı.
Emeklilik için gün sayısını doldurmak, sigorta ve vergi teşvikinden yararlanmak, minimum personellik uygulamasındaki barajı doldurmak için yasal olarak faaliyette görünen iş yerine gitmediği halde çalışıyor görünüyor ya da kâğıt üzerinde sigorta yapılıp çalışmadan prim yatırılıyor.
EMEKLİLİKLERİ İPTAL EDİLİYOR
Sahte iş yeri açıp insanları düzmece sigortalı yapanlar hakkında sahtecilikten 5 yıla kadar mahpus istemiyle dava açılıyor. Patrondan düzmece iş yerinin açık kaldığı periyoda ait vergiler cezasıyla alınıyor.
Yapılan soruşturmaların akabinde, adapsız süreçlerle geçersiz sigortalı gösterilmelerine yardımı olan, para karşılığında işyerlerinde prim yatırmadan uydurma sigortalılık sağlayıp Kurumu dolandıran işçi hakkında da yasal süreç yapılıyor.
EYT’den yararlanabilmek için 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı olarak işe başlamış olmak gerekiyor. EYT müracaatlarında yapılan incelemelerde kimi çalışanların prim günleri yöntemsiz sigorta girişleri nedeniyle emeklilikleri iptal ediliyor.
DÖKÜMLER İNCELENİYOR
SGK, gerçek çalışmaya dayanmayan yani düzmece sigortalı bildirimi yaptığı tespit edilen, kuşku oluşan işyerleri için “sahte, denetimli yahut şüpheli” iş yeri tanımlaması yapıyor. Hakkında bu biçimde tanımlama yapılan işyerlerinden sigortalı bildirimi yapılmış bireylerin sigortalı hizmet dökümlerinde de bu işyerlerinden bildirilmiş olan sigortalı hizmetlerin olduğu satırların başına (S), (K), (Ş) harflerinden biri konuluyor.
Çalışanların e-devlet üzerinden hizmet dökümlerinde iş yeri kodlarını denetim etmelerinde yarar bulunuyor. Uydurma iş yeri olarak tanımlanan iş yerinin e-sigorta kullanıcı kodu, şifresi otomatik olarak askıya alınıyor. Bu işyerlerinden internet üzerinden sigortalı girişi yapılması yahut prim dokümanı verilmesi imkânı da ortadan kalkıyor. Asıl patronun uydurma tanımlaması kaldırılmadığı sürece alt patronun de düzmece tanımlaması kalkmıyor.
Sahte işleri tanımlaması yapılan işyerlerinden bildirilen hizmetler iptal ediliyor. Emekliliğe hak kazanılsa dahi geçersiz sigortalı olarak yapılan hizmet bildirimleri dikkate alınmıyor. Bu hizmetler silinmesinin akabinde emekli aylığı için geçerli prim gün sayısı tekrar hesaplanıyor. Uydurma sigortalar iptal edilirken, yatırılan mühletin primleri de siliniyor, emekli aylığı olarak alınan bütün para faiziyle geri alınıyor.
ÖDENEN MAAŞLAR FAİZİYLE GERİ ALINIYOR
Henüz kuşkulu iş yeri kapsamında yer alıp rapor düzenlenmeyen iş yerlerinde ise hizmet mühletleri silinmiyor, emeklilik süreçleri etkilenmiyor. Kontrol sonucu beklenmeden emekli aylığı bağlanabiliyor. İş yerinin geçersiz olduğunun belirlenmesi halinde buradan bildirilen müddetler mevcut hizmet müddetlerinden düşülüyor. Geride kalan primler emekliliğe kâfi değilse ödenen aylıklar faiziyle alınıyor.
