Editör: Beyza Damgacıoğlu
Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, bel ve boyun fıtıkları hakkında bilgiler verdi. Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, Covid-19 pandemisi nedeniyle değişen hayat şeklinde hareketsizliğin daha çok arttığını belirterek, “Bel ve boyun fıtığı şikayetlerinde artış görüldü. Çalışma hayatının mesken hayatı ile birleşmesi, konuttan çalışma nizamının yaygınlaşması; berbat durumda uzun mühlet oturma, daima yatarak televizyon izlemek, bilgisayar, telefon ve tablet kullanımı bel ve boyun fıtığı şikayetlerinde artışa neden olabiliyor” dedi.
Kollarda ve ellerde uyuşma, ağrı, güçsüzlük üzere belirtiler gösteren uzunluğu fıtığının (servikal disk) tedavisinin ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, “Boyun fıtığı, uzunluğunda, omuzlarda kişinin günlük hayatını olumsuz etkileyecek derecede ağrı, uyuşma, güç kaybı, his kaybı; boyun, omuz ve sırt kaslarında spazma neden olabilir. Bu ağrılar, uyuşma ve güç kaybı bilhassa sabah uyanınca daha fazla hissedilebilir, hatta vakit zaman uykudan uyandıracak formda de kendini gösterebilir. İnsan boynunda yedi adet omur bulunur. Her bir omurun birbiri ile ortasında disk ismini verdiğimiz yastıkçık vazifesi gören kıkırdaklar mevcuttur. Bu kıkırdak yapının yırtılarak, omurga içinde seyreden omurilik yahut kola gelen hudutlara baskı yapması sonucu ortaya çıkan duruma boyun fıtığı denir. Boyun fıtığı hastada şiddetli bir boyun ağrısıyla birlikte kola yayılan ağrı ve uyuşma meydana getirir.
Zamanla yırtılan kıkırdak hudutlara baskı yaparsa kolda kuvvetsizlik, şayet omuriliğin kendisine de bası yaparsa tüm bedende hareket kusurları ortaya çıkabilir. Boyun fıtığının çok ileri periyotlarında hasta yatağa bağımlı hale gelebilir. Boyun fıtığının nedenleri ortasında, boyun omurları ortasındaki kıkırdağın dejenerasyona (yıpranma) uğraması, ani ve güçlü boyun hareketleri, ağır kaldırmak, ani aykırı dönüşler, baş öne eğik olarak uzun vadeli çalışmak, masa başında uzun saatler çalışmak, uygun olmayan yatma biçimi, hakikat seçilmeyen yastık ile uyumak, bilhassa emniyet kemeri takmadan otomobil kullananlarda ani fren sonrası boyna tesir eden darbeler, trafik kazaları, geçirilmiş boyun incinmesi, spor yaralanmaları ve osteoporoz sayılabilir” diye konuştu.
Boyun fıtığı oluşumunu önlemek için neler yapılabileceği konusuna değinen Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, “Hareketsiz ömür farklı birçok rahatsızlığa yol açtığı üzere, boyun fıtığı oluşumunda nedenlerinden biridir. Sabit konumda, masa başında ve bilgisayar başında çalışanlarda sık görülür. Her sağlıklı insanın hayatında sistemli spor yer alması gerektiği üzere bu tip çalışma tertibi olanların bilhassa sistemli spor yapmaya ehemmiyet vermeleri gerekir. Ayrıyeten ani hareket yapmaktan kaçınmak gerekir. Beden istikrarını ve tartının istikrarını sağlamadan yük kaldırılmamalı, ani dönüş üzere karşıt hareketler yapılmamalıdır. Bilgisayar başındayken, televizyon izlerken, otururken ve yatarken boynumuzu yanlış konumda tutmamalıyız. Uzun süren bu yanlış durumlar boyun kaslarına ve sonlara ziyan verebilir. Yatarken uygun yastık seçmeli, bilgisayar ve televizyon karşısında gerçek duruş sergilemeliyiz” dedi.
Diskin kapsülündeki yırtılmaların olduğu periyotlarda hastalar vakit zaman olan bel ağrılarından şikayetçidirler. Bunların birçok hiçbir tedavi görmeden yalnızca yatak istirahati ile bile düzelebilir. Fakat hastalık daha da ilerleyince bacağa giden hudutları sıkıştırır ve hastalarda bu devirde daha çok bacak ağrısı ön plana geçer. Hudut lifleri de birebir elektrik kablolarına benzerler, çoğunlukla daha dışta yüzeye yakın olan lifler hissi taşıyan liflerdir. Daha derinde olanlar ise hareketi yaptıran lifleridir. Hastalarda bacağa gelen hudutta, çıkmış olan disk tahrişe yol açınca birinci evvel o sonun hissi taşıdığı bölgede ağrı duyulur. Olay ilerleyip hissi taşıyan liflerde hasar olursa o bölgede uyuşukluk (hissizlik) ortaya çıkar, şayet hala bu etapta da hasta tedavi edilmez ise hareketi yaptıran liflerin de etkilenmesi sonucu hastada kuvvet kaybı ortaya çıkması kaçınılmazdır. Daha çok genç ve orta yaşlarda görülür. İleri yaşlarda ise bel kireçlenmesi ile birlikte görülür.
Bel fıtığının tedavi usullerinden de bahseden Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, “Kısa müddetli yatak istirahati, hastanın en rahat ettiği durumda ve yeterli bir yatakta olmalıdır. Yatak sert ve düzgün olmalı beden tartısı ile çökmemelidir. Bacaklar karına çekik yan yatar durum (ana rahmindeki cenin pozisyonu) en uygun dinlenme halidir. Ağrı kesici, kas gevşetici, ilaçlar yararlıdır. Kronikleşmiş hastalarda antidepresan ilaç kullanılabilir. İlaç ve istirahat tedavisine karşın şikayetleri devam eden hastalarda fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaların büyük çoğunluğunda şikayetlerin geçmesine yardımcı olur.
Bütün hastalara bel müdafaa prensipleri ve hastalığın etabına nazaran antrenmanlar gösterilmelidir. Hastalarda idrar-gaita tutamama ve ilerleyen kuvvet kaybının olması durumunda hiçbir öbür tedavi metodu ile vakit kaybetmeksizin acil ameliyat yapılmalıdır. Yeniden tüm ağrı kesici tedavi formüllerine karşın bacak ağrısı geçmeyen hastalarda da cerrahi müdahale geciktirilmeden uygulanmalıdır. Bunların dışında kalan hastalarda yapılan tüm başka tedavi metotları denenmesine karşın bacak ağrısı geçmiyorsa ve bu bacak ağrısı kişinin günlük hayatını etkileyecek seviyede ise tekrar cerrahi tedavi düşünülür” biçiminde konuştu.
