PORSİYON MİKTARI
Gıda etiketleri üzerinde yazan “100 gramda…”, “1 porsiyon (Örn: 30 g)”, “1 paket yaklaşık 2 porsiyon içerir” üzere ibareler çok değerlidir.
Genellikle birçok besin etiketinde “100 gramda” ve “1 porsiyon” ibareleri yer alır. Bu nedenle alınan eserin kaç porsiyon olduğunu bilmek ve ona nazaran tüketmek için birinci iki ibareyi yeterli anlamak gerekli. Sözgelimi; tuzlu bir bisküvinin etiketinde, 100 gram içeriğinde tuz belirtilir ve kişi günlük tuz alım ölçüsüne uygun olduğunu düşünür. Ancak bu bisküvinin paketi 200 gram ise ve tamamı tüketildiyse, iki katı kadar tuz alınmış olunur.
KALORİ İBARELERİ
Ürün satın alırken besin etiketindeki kalori ölçüsü okunmazsa kişi obeziteye kadar önemli bir sıhhat sorunu yaşayabilir. Fakat kalori denetimi yaparak bunda kurtulmak mümkün. Sözgelimi; 100 kalorilik bir küçük kekten 3 adet yendiğinde bir akşam yemeğine eş kalori alınır. Bununla birlikte “light” ibaresi olan besinlerin nasılsa az kalorili denilerek fazla tüketilmesi de son derece ziyanlı. Zira light eser olması kalori içermediği ve sınırsız tüketilebileceği manasına gelmez. Denetimsiz tüketim gereksiz kalori alımına yol açar.
ÜRÜNLER NASIL TÜKETMELİ?
Gıda etiketlerinin üzerindeki ibarelere nazaran azaltılması ya da artırılması şu formda:
AZALTMANIZ GEREKENLER NELER
Sodyum (Na): Tuzun bir bileşeni olan sodyum, başta hipertansiyon olmak üzere damar ve böbrek sıhhati üzerinde olumsuz tesirler bırakır. Bilhassa fazla tuz içeren kraker, tuzlu bisküviler, salça, zeytin, fazla tuz eklenmiş ekmekler, turşu, konserveler üzere salamura besinler fazla sodyum içerir. Tuz tüketiminde günlük olarak 5 gram (1 tepeleme çay kaşığı) geçilmemeli. Bu nedenle paketli besinlerde 100 kalori başına 120 mg’dan fazla sodyum içeren eserlerin tüketilmemesi ehemmiyet taşır. Bunun yanı sıra MSG diye geçen Monosodyumglutamat içerikli eserleri de hamile, emzikli, çocuk ve yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, felç, mide-bağırsak hastalıkları, böbrek hastalıkları ve kanser üzere kronik sıhhat sıkıntıları olan şahısların tercih etmemesi gerekiyor.
Yağ: Fazla doymuş yağ alımı, kalp ve damar hastalıkları, obezite ve kanser riskini artırır. Bu nedenle 1 paket eserde 1 gramdan daha az doymuş yağ olması gerekir.
Trans yağ: Trans yağ kalp damar hastalıklarını tetikler. Alınan eserlerin trans yağ içermemesine yahut 1 paketinde en fazla 0,5 gram içermesine dikkat etmek gerekir.
Kolesterol: Kalp-damar sıhhati için eserlerdeki kolesterol ölçüsünün da asgarî seviyede olması gerekir. Bunun için paketinde 20 mg’dan daha az kolesterol içeren besinleri tercih etmek değer taşır.
Tuz: Paketli besinlerin 100 gramının 1,25 gramdan fazla tuz içermemesi gerekir. Fazla tuz alımı; yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, felç, mide-bağırsak hastalıkları, kanser üzere kronik hastalıklara neden olabilir.
Şeker: Paketli bir eserin her porsiyonunda en fazla 9 gram şeker bulunması gerekir. Şeker içeren besinlere gün içinde sıkça yer vermek, insülin hormonunun fazla salgılanmasına; bu da damar harabiyeti ve karaciğer yağlanması üzere sıkıntılara yol açabilir. Ayrıyeten etikette yarı beyaz şeker, rafine şeker, şeker çözeltisi, invert şeker şurubu, glukoz şurubu, susuz dekstroz, fruktoz şurubu, mısır şurubu, maltoz şurubu ve ham kamış şekeri üzere ibareler de o eserde şeker olduğunu gösterir. Bununla birlikte kutu içeceklerin de şeker ekli olduğunu ve abartıldığında alınması gereken günlük şeker ölçüsünün çok üstüne çıkılmasına neden olabileceğini unutmamalı. Bu nedenle sodanın sade ve meyve sularının “yüzde 100 doğal” ve “şeker ilavesiz” ibareli olması da çok kıymetli.
BUNLARA DİKKAT
Yüzde işareti: Çoklukla ‘% Günlük Değer’, ‘% GD’, ‘% RDA’, ‘% Daily Value’ yahut yalnızca ‘%’ olarak yer alan yüzde işareti, satın aldığınız bir eserdeki pahanın (örneğin kalsiyum) günlük ortalama muhtaçlığın ne kadarını karşıladığını gösterir.
Laktoz içerir: Süt ve süt eserlerinde yer alan bir karbonhidrat olan laktoz, birtakım şahıslarda şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık üzere rahatsızlıklara yol açabildiğinden bireylerin besin etiketindeki bu ibareye dikkat etmesi gerekiyor.
Gluten içerir: Buğdayda bulunan bir protein çeşidi olan gluten, başta çölyak olmak üzere, kimi şahıslarda hassasiyete yol açarak, sindirim ve emilim sorununa neden olabiliyor.
