Muğla’nın Yatağan ilçesinde bulunan Deştin mahallesinde kurulmak istenen çimento fabrikasının inşaatına karşı 13 Temmuz’dan bu yana Muğla Yönetim Mahkemesi önünde nöbet tutuyordu. köylülerin kararlı duruşu bugün sonuç verdi. Mahkeme, etrafa büyük ziyanlar verecek projenin ÇED raporunu iptal etti.
BAKANLIĞA DAVA AÇTILAR
Yenigün’den Nurcan Etik’in haberine nazaran; Deştinliler, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na karşı dava açmış ve Bakanlığın 2014 yılında Muğla Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ilişkin Entegre Çimento Fabrikası ve Hammadde Ocakları Projesine verdiği Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararının iptali için mahkemeye şu sebepleri göstermişti;
- “Yöre halkına duyuru yapılmaması,
- ÇED raporunun daha evvel mahkeme tarafından iptal edilen destek rapor ile birebir olması,
- Proje alanının 2,2-5 metre yakınında zeytinliklerin bulunması,
- Raporda kullanılan bilgilerin eski tarihli olması,
- Yağış ölçüleri olarak 2005 yılı ve öncesine ilişkin dataların dikkate alınması,
- Rüzgar ve emisyon modellemelerinde kullanılan meteorolojik bilgilerin 1975 – 2009 aralığına ilişkin olması,
- Projenin karayoluna getireceği yükün belirlenmesinde temel alınan araç geçiş sayılarının 2010 yılı öncesine ilişkin olması,
- Proje alanının tarım alanları için su üretim yeri mahiyetinde bulunması,
- Kazan Göletini besleyen dere ve kollarının kireç taşı ocaklarının açılacağı topraklardan geçmesi,
- Açık ocak işletmesi için müsaade talep edilen alanın kızılçam ormanı mahiyetinde bulunması,
- Alanda yürütülen çam balı üretim faaliyeti bakımından kelam konusu orman varlığının vazgeçilmez mahiyette olması,
- Taş ocaklarının açılması hedefiyle yapılacak patlamaların yeraltı su sızıntı yollarına ziyan verecek olması,
- Kalker arama ruhsatlı 13 sahanın mutlak tarım toprağı olduğunun Vilayet Besin Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün 2011 tarihli yazısında açık biçimde belirtilmesi,
- Rüzgar ve hava kalitesi diyagramlarının uygun bulunmaması,
- Flora ve fauna cinsleri bakımından kâfi inceleme yapılmaması,
- Çevresel tesir değerlendirmesi bakımından dikkate alınması gerekli birtakım datalarda yanlışlı bilgiler sunulması,
- Emisyon modellemesinde artık kullanılmayan usullerin tercih edilmesi,
- Hammadde ocaklarında yürütülecek faaliyetten hangi cinste ne ölçüde ağacın etkileneceği konusunda rastgele bir bilgiye yer verilmemesi,
- Bölgede gerçekleşen yangınların ve global iklim değişikliklerinin raporda dikkate alınmaması.”
MAHKEME ÇED KARARINI İPTAL ETMİŞTİ
Deştinlilerin müracaatının akabinde mahkeme, aşağıdaki nedenleri göstererek ÇED raporunu iptal etmişti;
- “Söz konusu aktifliğin jeolojik ve hidrojeolojik açıdan kâfi seviyede tanıtılmaması,
- Çevresel tesirlerinin anlatılması açısından kâfi olmaması,
- Özellikle hammadde ocaklarının jeolojik ve hidrojeolojik özellikleriyle etrafa mümkün tesirleri çok yüzeysel ve yetersiz açıklanması,
- Her bir ocak için kapsamlı ve birbirinden farklı değerlendirmeler gerektiği hâlde çok yüzeysel ve özet bilgilerle geçistirilmesi,
- Değerlendirmelerin kusurlu olduğu hâlde dava konusu entegre çimento fabrikası ve hammadde ocaklarının mansabındaki ovalık bölgede verimli tarım toprakları ile yöre halkı tarafından kullanılan bir çok kuyu bulunması,
- Pınarbaşı karstik kaynakları ve bu civarda açılmış bulunan MUSKI içme suyu kuyularının da aktiflik alanının mansap kesitinde yer alması,
- Hammadde ocağından açık ocak üretim yoluyla alandan değerli ölçüde materyal alınarak stok ve pasa alanları oluşturulacağından yüzey ve yeraltı sularının olumsuz etkilenme potansiyeli bulunması nedenleri ile kelam konusu projenin kamu faydasına olmaması,
- Bitki listesi uygun bilimsel usulle hazırlanmaması,
- Buradan elde edilen sonuçlara nazaran yöre de hangi endemik yahut az taksonların bulunduğu ile ilgili tespit mümkün olmaması,
- Olası var olan bitkilerin alanda yürütülecek faaliyetlerden ne biçimde etkileneceği ve ne üzere önlemler alınması gerektiği bilgisinin anlamsız hâle gelmesi,
- Yürütülecek faaliyet sonucunda orman ekosisteminin büyük oranda etkilenecek olması,
- Toprak altı canlıları ve toprak üstünde ormanı barınma, üreme, beslenme ve avlanma hedefiyle kullanan çok sayıda fauna üyesinin çalışmalardan direkt etkileneceği, alanda yürütülecek madencilik ve çimento üretim faaliyetleri ile ilgili ortaya etraf mühendisliği disiplinince konulan toz emisyon hesaplamaları bitkilerin vejetatif gelişmelerini olumsuz etkileyecek olması,
- Faaliyet alanının yer altı ve yer üstü su kaynaklarına yakınlığı sebebiyle ekolojik bütünlük çerçevesinde tüm canlıları zincirleme olumsuz etkileyeceği sahanın orman hudutları içerisinde bitişiğinde olması,
- Orman yangını riski bulunan ve yangına 1. derecede hassas bir alanda yer almasına karşın orman yangınlarıyla uğraş aksiyon planı olmadığı tarım alanlarının ruhsat alanlarının büyük bir kısmını kapsaması nedeni ile tahrip olacağı yahut bitişiğindeki tarım alanlarının ocakların işletilmesi sürecindeki oluşacak toz tesirinden direkt etkileyebilecek olması,
- Sahada yürütülecek madencilik faaliyet bakımından bölgede bulunan mevsimsel akışlı kuru derelerdeki su akışının olumsuz etkileneceği yahut işletme sonucunda oluşabilecek toz atıkları ile kuru dere yatakları ve aşağıdaki tarım alanları ile yeraltı sularını besleyen taşınan suyun kirlenecek olması,
- Tarım alanları ile yeraltı sularını besleyen suyun kirlenecek olması.”
“Mücadeleyi Bırakmayacağız”
Muğla Etraf Platformu Eş Sözcüsü Haluk Özsoy kararla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Özsoy, “Beklediğimiz bir sonuçtu. Lakin mahkeme bu kararı çok geciktirdi ve hatta çok geç verdi. Köylüler örgütlü ve birlikte hareket ediyorlar. Dediğimiz üzere bu sonucu bekliyorduk. Kazandık lakin daha dağılmıyoruz. 1/100.000 ölçekli planlarda kelam konusu bölge sanayi bölgesi olarak işaretlenmiş durumda. O planları iptal ettirene kadar çabayı bırakmayacağız” dedi.
