Gürer’in önergesini yanıtlayan Bakan İbrahim Yumaklı, sarsıntı bölgesinde kullanım dışı kalan TMO deposu olmadığını açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının bölge raporunda ise , TMO’nun zelzele bölgesinde, büyük kısmının yıkık olan depolarının bulunduğu yer aldı.
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, iki kurum ortasındaki farklılığı “Birbirlerinin raporlarından da haberleri yok mu?” diye yorumladı
TARIM BAKANLIĞINA TMO SORULARI
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köy İşleri Kurulu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanlığına, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ile ilgili sorular yöneltti.
TMO’NUN FONKSİYONSUZ DEPOSU VAR MI?
CHP Milletvekili Gürer, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi:
“TMO tarafından 2022 ve 2023 yılında ithal edilen buğday ve arpa ölçüsü ne kadardır?
Ülkemizde TMO ve lisanslı depolardaki mevcut buğday ve arpa stoku ne kadardır?
TMO’ya ilişkin depo, silo vb. stoklama alanı sayısı kaçtır?
Lisanslı depoculuk 42 vilayette uygulandığına nazaran öteki vilayetlerde TMO’nun kâfi stoklama alanı mevcut mudur?
Son 20 yılda Niğde’nin Bor ilçesinde TMO alım merkezi örneğinde olduğu üzere fonksiyonsuz kılınıp devre dışı bırakılan; ofis binası, depo ve silo sayısı kaçtır?
Deprem bölgesinde TMO’ya ilişkin kullanım dışı kalan stoklama alanı sayısı kaçtır?
Stokta ziyan gören eser bedeli ve ölçüsü nedir?
TMO’ya randevulu olarak eserini getiren çiftçiden alım yapıldığında 30 günde ödeme verildiği dikkatleri çekmektedir. Borçlu çiftçinin tarlasında hasadını yaptıktan sonra eser bedelini çabucak alabilmesi için tüccardan öteki satış yapabileceği alan bulunmamaktadır. TMO tarafından tarla haşatında eser alımı için bir çalışma yapılması planlanmakta mıdır?
TMO’ya götürülen eserlerin mazot, nakliye, yükleme boşaltma personelliği masrafları ve zayiatları dikkate alındığında taban fiyata ek primin çiftçi için cazip ve kâfi gelmemesi ve eserini tüccara satmak zorunda olması küçük aile tipi işletmeler için mağduriyet yaratmıyor mu?”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesine cevaplar üzere yapan Bakan İbrahim Yumaklı, yurt içi piyasalardaki arz ve talep istikrarını takip eden TMO’nun, fiyat istikrarının sağlanması hedefiyle, gerekli halde ihale yoluyla ithalat yapma hakkına sahip olduğunu, lakin yakın tarihte planlanan bir buğday ithalat ihalesinin bulunmadığını açıkladı.
Ülkemizde 2023-2024 dönemi buğday üretiminin, geçen yılın yüzde 3,8 üzerinde ve 20,5 milyon ton düzeyinde olduğuna dikkat çeken Bakan Yumaklı, “TMO stokları, lisanslı depolardaki ve özel bölüm elindeki stoklar dikkate alındığında, yeni dönemde piyasalara eser arzının kesintisiz sürdürülmesine yönelik kâfi ölçüde buğday stoku bulunmaktadır” dedi.
TMO’NUN ALIM SİSTEMİNE SAATLİK DEĞİL, GÜNLÜK RANDEVU ALINIYOR
TMO alımı randevu sisteminde, saatlik değil günlük randevu alınabildiğine işaret eden Bakan Yumaklı, randevu gününde TMO’ya eserlerini getiren üreticilerin eserleri, teknik aksaklıklar olması dışındaaynı gün teslim alındığını belirtti.
TMO’nun işyeri ve lisanslı depolarının olmadığı yerlerde süreksiz alım noktalarının oluşturularak alım yapıldığını söyleyen Bakan Yumaklı, eser arzının ağır olduğu noktalarda TMO depolama alanlarının kâfi olması halinde, kapalı depo ve açık yığın alanlarının kiralama yoluyla eserlerin depolanmasının bağlandığını tabir etti.
ALIM SAYISI ARTTI
TMO tarafından son 20 yıl içinde etkin çalışma sergileyen rastgele bir tesisin devre dışı bırakılmadığını anlatan Bakan Yumaklı, 2022 yılında 510 olan alım sayısının 2023 yılında 603’e yükseldiğini açıkladı.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer Bakanın verdiği bu dataların gerçeği yansıtmadığını söz ederek “Yalnız Niğde Bor ilçesi aktif ve faal TMO bina ve depolarının devre dışı bırakılıp idari binaların yıkıldığını, depoların ise satıldığını, yeniden faal Niğde Merkez Höyük TMO depolarının satıldığını söyledi ve bu yıl TMO Höyük deposunun yıllar sonra satıldığı fiyata yakın kiralandığı tabir ederek ülke genelinde benzeri çok sayıda örnekten kelam ediliyor. Bakanlık bu bahiste gerçeği çarpıtıyor tıpkı günlük randevu alındığı kelamlarında olduğu üzere gerçek farklı tabirler aldatıcı olduğumu söyledi. Çiftçi bu yıl TMO randevu alabilmek için günlerce uğraştı” dedi.
TMO TEKRAR RESMİ DATALARI VERMEKTEN KAÇINDI
6 Şubat sarsıntılarının yaşandığı bölgelerde, TMO’ya ilişkin ziyan gören eserin bulunmadığını vurgulayan Bakan İbrahim Yumaklı, zelzele bölgesinde mülkiyeti TMO’ya ilişkin kiralık durumdaki Nurdağı Silo Tesisleri haricinde kullanım dışı olan TMO deposunun olmadığını bu noktalarda alımlar konusunda rastgele bir meşakkat yaşanmadığını belirtti.
CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ BAŞKANLIĞININ RAPORU
Tarım ve Orman Bakanlığından gelen karşılığın tersine, Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının sarsıntı bölgesi raporunda ise çok sayıda TMO deposunun yıkık ya da kısmen kullanılmaz durumda olduğu yer alıyor.
Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının datalarında Adana, Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatay’da bulunan özel dala ilişkin 558.250 ton kapasiteli 12 eser deposunun kapasite olarak yüzde 26,1’i ağır hasarlı, yüzde 33,4’ü orta hasarlı ve yüzde 40,6’sı ise az hasarlı olduğu, bu hasarların toplam maliyetinin 221 milyon TL (11,7 milyon dolar) olduğunun iddia edildiği belirtildi.
Bölgede TMO’ya ilişkin toplam 315 bin 100 on kapasiteli 18 deponun kapasite olarak yüzde 9,5’inin yıkık, yüzde 22,1’inin orta hasarlı, yüzde 64,4’nün az hasarlığı olduğuna dikkat çekilen Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı raporunda toplam hasarın 816 milyon TL (4,3 milyon dolar) olduğuna da vurgu yapıldı.
TMO’nun evvelki soru önergelerine de kaçamak cevaplar verdiğini anımsatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “TMO; sorularımızda ithalat ile ilgili resmi dataları yeniden vermedi. TMO ithalatçı bir kuruluşa döndürüldü. Yılın birinci 6 ayında 5,5 milyon ton hububat ithal ettiği için depoları dolu olduğundan hasat periyodu ülke çiftçisinin eserini almamak ismine her yol denendi. Çiftçi mağdur edildi ” değerlendirmesinde bulundu
