Büyük Taarruz başlayalı dört gün olmuştu. Askerlerimizin süngüleri güneşin kızıl ışıkları altında alev alev yanmaktaydı. Mevti hiçe sayan kahramanlarımız, düşmanın üzerine iniyordu.
Türk ordusunun kahramanca ilerleyişi karşısında Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, elindeki sigarayı içine çekiyor, sonra yere atıyor ve ayağa kalkıyordu. Siper içinde göğsünü gere gere dimdik duruyordu.
Gözleri nemli lakin ışıl ışıl… Bulunduğu siperdeki kaya modülüne çıkarak eliyle savaş alanını göstererek bağırıyordu:
-Hagianesti, Neredesin? Gel de ordularını kurtar!
Bu haykırış, savaş öncesinde İzmir gazetelerine “Bütün cepheyi dolaştım, lakin Mustafa Kemal isminde bir kumandana rastlamadım” diyen Yunan Başkomutanı Hagianesti”ye bir yanıttı…
Afyon Kocatepe
İŞTE BÜYÜK TAARRUZ”UN ADIM ADIM HİKAYESİ
Atatürk’ün hayatındaki en zoru günü 26 Ağustos 1922’dir zira bu tarih Türklerin Anadolu’daki son bağımsız günü olabilirdi.
Atatürk de bunun şuurundaydı.
Devlet 1911’den beri tam 11 yıldır savaştadır.
Tükenmek üzeredir. Tek atımlık barutu kalmıştır.
Atatürk 1921’de Sakarya Savaşı’nı kazandı ama ordunun kıymetli bir kısmı firar etti.
Üstelik mevcut subayların birden fazla şehit oldu.
Yunan ordusu ise Ankara önlerinden çekilip Afyon-Eskişehir eksenine İngiliz dayanaklı “muazzam” bir savunma sınırı kurmuştu.
İngilizler bu savunma sınırı için “Türkler 6 ayda geçerse 6 günde geçmiş sayabilirler” diyordu.
Savunma sınırı o kadar sağlamdı.
Atatürk de bunun şuurundaydı. Uzun müddet vuruşamazlardı. Savaş uzarsa cephane, erzak, para vs yetmezdi.
Batı Anadolu Yunan toprağı olurdu.
Bu nedenle düşmanı tek vuruşla imha etmek ve Anadolu’dan atmak gerekiyordu.
Atatürk bu iş için riskli bir plan oluşturdu.
Ya büyük bir bozgun ya da büyük bir zafer olacaktı.
Bu planı yalnızca üç Mustafa biliyordu:
Mustafa Kemal,
Mustafa İsmet,
Mustafa Fevzi…
Yunan ordusu Ertuğrul Beyefendi, Osman Beyefendi, Orhan Gazi üzere tarihi şahsiyetlerin mezarlarını çiğniyor, üç Osmanlı başşehrinde Türkleri aşağılıyordu.
Meclis savaşmak için Atatürk’e baskı yapıyor ama 27 Temmuz’da futbol maçı düzenliyor, Ağustos ortalarında Çay partisi veriyordu.
Türk’ün savaşı hileli olur. Attila’dan Kılıçarslan’a, Selçuk Bey’den Fatih’e, Timur’a ve Mustafa Kemal’e… Türk tarihi savaşta hileyi sanatçı üzere kullanan mareşallerle doluydu.
Futbol maçı ve çay partisi işin hilesiydi.
Mustafa Kemal savaşın son hazırlıklarını yapıyordu.
Meclis’te Atatürk o denli eleştiriliyordu ki…
Bu tenkitleri duyan Yunan ordusu, Türklerin içine düştüğü durumdan keyif alıyor, rahat bir biçimde olan biteni izliyordu.
Atatürk’ün istediği de buydu.
O, muhaliflerini de hilenin bir modülü haline getirmişti.
Savaştan birkaç gün evvel, Çay partisi verildiği esnada süratlice Konya’ya geçti.
Telgraf ve posta teşkilatı basıldı. Denetim altına alındı. Geldiğini duyurmak mümkün değildi.
Oradan cepheye geçti. Savaş planı masaya kondu.
Paşalardan itiraz eden oldu.
Harbiye’nin eski stratejisti Yakup Şevki Paşa itiraz etti.
Paşa’ya nazaran bu delilikti. Kaybetme riski yüksekti. Başarısızlık halinde Ankara düşer, Ulusal Çaba kaybeder, Anadolu büsbütün işgal edilirdi.
Plana nazaran cephanenin ikmali mümkün olmayacaktı.
Yani kurşun biterse işimiz kılıçlara kalacaktı. Makineli tüfeğe karşı kılıç…
Yakup Paşa buna onay veremiyordu. Haksız sayılmazdı.
Atatürk “İkmali düşmandan yaparız” demişti. Yani düşman ele geçmezse imha riski olacaktı.
Tartışma uzayınca Atatürk “Uğraşa uğraşa, lakin 1 yılda düşmanla az çok denk bir hale gelebildik.
Bir daha bu gücü yaratamayız. Bu sefer kesin sonuç almak, savaşı bitirmek zorundayız.
Bunun için de, tehlikesine karşın, bu planın uygulanmasından öbür deva göremiyorum” dedi.
Yakup Paşa “Bu planla kaybedersek bize vatan haini derler. Bu meclis bizi asar” diye itirazını sürdürünce Atatürk net konuştu:
“Korkmayın paşam. Sorumluluk bana aittir.
Kaybedersek beni çabucak asarsınız!”
Peki ne yapılacaktı? Plan neydi?
Esasen Yakup Paşa haklıydı. Atatürk’ün planı zıt cepheydi.
Taarruzdan bir gece evvel ordunun neredeyse tamamı mevzileri terk ederek yer değiştirecekti. Bu durum fark edilirse koca ordu hareketli halde yakalanır ve bir gecede imha olabilirdi.
Taarruzdan bir gece evvel, 25 Ağustos günü, hava karardıktan sonra ordu harekete geçti.
Cepheyi terk ederek, Şuhut dağları ortasından, bir patika vasıtasıyla Yunan sınırının güneyine sızdı.
Kimse fark etmedi.
Koca milletin yazgısını değiştirecek ordu, koca toplar, silahlar, onca yük…
Sessiz sedasız halde varması gereken yere vardı.
Sabahın birinci ışıklarından biraz evvel bombardıman başlayacaktı. Dakikalar geçmek bilmiyordu.
Tan ağarmaya başladığında İsmet Paşa bombardımanı başlatacaktı.
Fakat hiç hesapta olmayan bir şey oldu. Etrafı sis bastı. Toplar kör olmuştu.
Bu halde bombardıman başlamazdı. Herkes şaşkındı.
Hava gitgide aydınlanmaya ve fark edilme riski yükselmeye başlamıştı. Sis dağılmıyordu.
Mustafa Kemal doruktaki karargahından çıktı. Canı çok sıkılmıştı. sis dağılmıyordu. Yapacağı hiç bir şey yoktu.
Oldukça gerilimli görünüyordu.
Vakit akıp gidiyordu.
Bir orta yerinden ayrıldı.
Bölgedeki kayalıkların bulunduğu yere gitti.
Yalnız başına kayaların ortasına girdi.
Etraftakiler şaşkındı.
Kayalıktan çıkıp yürüdüğü esnada gruptan biri makinesini aldı ve o tarihi anı fotoğrafladı.
Havanın güzelce aydınlanmaya başladığı saniyelerde sis bir anda dağılmaya başladı.
Düşman mevzileri görünür hale geliyordu.
Vakti gelmişti.
Derhal bombardıman için İsmet Paşa’ya talimat verildi.
26 Ağustos 1922 günü, saat 05:30’da Türk topları sessizliği bıçak üzere yırttı.
Cephane kısıtlıyıdı. Topların mevziyi yok edene dek bitmemesi gerekiyordu.
Aksi halde taarruz yapılamazdı. Üstelik ordu dağlık toprakta çok aykırı bir halde kalacaktı.
Toplar birbirini arkasına ateşlenirken, Mustafa Kemal’in gerilimi arttıkça artıyordu!
Yaveri ve müdafaası Yarbay Muzaffer Kılıç onunla birilikte bombardımanı izlerken, Mustafa Kemal’in fısıldadığı cümleleri işitti:
Ya Rabbi!
Sen Türk ordusunu muzaffer et!
Türklüğün ve Müslümanlığın düşman ayakları altında, esaret zincirinde kalmasına müsaade etme!”
İsmet Paşa’nın bombardımanı bir sanat tablosu üzereydi.
Yunan mevzileri tam isabet vuruluyordu.
Yunan karargahı bu baskını “gerçek taarruzu gölgelemek isteyen kandırmaca” olarak algılamıştı.
Asıl atılım doğudan bekleniyordu.
Oysa ordu güneydeydi. Hile adım adım işliyordu.
İsmet Paşa’nın topları kısa müddette Yunan mevzilerini parçaladı.
Sıra Türk askerindeydi.
Tepeler birer birer sarılıp ele geçirilmeye başlandı.
Bu sırada Yunan karargahı, İzmir’de bulunan Yunan başkomutana erişemiyordu. Zira telgraf sınırları kesilmişti.
Gelen haberler nedeniyle karargahın başı karışıktı.
Güneydeki baskın gerçek bir taarruz muydu yoksa şaşırtmaca mıydı karar verilemiyordu.
Komutan Trikupis her ihtimale karşı birlik kaydırmaya başladığı sırada Yunan başkomutandan telgraf geldi.
Başkomutan Hagi Anesti, baskının bir şaşırtmaca olduğunu düşünüyordu.
Bu nedenle birlik kaydırma atılımı durduruldu.
Bu esnada Türk ordusu bölgeyi yeterlice ele geçirmeye başladı.
Yunan başkomutan İzmir’deydi.
Ama Türk başkomutan şahsen cephedeydi!
Ertesi gün, hava ağarırken ikinci bir taarruz gerçekleşti.
Türk askeri Afyon’a girdi.
Mustafa Kemal, karargahını derhal Afyon’a aldırdı.
Savaşın içinde olmak istiyordu.
Taarruzun ismi Kurt Kapanı’ydı!
Fevzi Paşa’nın planı sayesinde git gide Yunan ordusu çevreleniyordu.
Yunan ordusu gitgide çekilmeye başladı.
Yunan karargahı hileyi geç de olsa büsbütün sezmiş ve tüm tartısı güneye kaydırmaya başlamıştı.
Bu kere Yakup Şevki Paşa kuzeyden taarruza kalkmış ve Yunan ordusunu şaşkına çevirmişti.
Ağutos’un 29. günü Türk ordusu Yunanı Dumlupınar’da çevreledi.
Düşman kurt kapanına girmişti.
Türk askeri süngü atağına kalktığı esnada Atatürk adeta hudut boşalması yaşadı.
Ateş sınırına gitti.
Siperlerin üzerine çıktı ve “Hagianesti! Gel de ordularını kurtar!” diye haykırdı!
Ağustos’un 30. günü Yunan ordusu imha edildi ve kaçmaya başladı.
Fakat ordunun geri çekilip arayı tekrar mevzilenmemesi gerekiyordu.
Bu nedenle Atatürk o tarihi buyruğunu verdi:
Ordular! Birinci amacınız Akdeniz’dir! İleri!
Ağustos’un 30. günü kovalamaca başladı.
İzmir’e 400 km vardı.
Asker yorgundu lakin buyruk katiydi.
Önce Uşak’a girildi.
Akabinde Yunan ordu kumandanı Trikupis, 2 Eylül’de esir alındı.
Mustafa Kemal de orduyu takip ediyordu.
Türk ordusu 400 km’lik çizgisi 9 günde geçerek harp tarihi açısından emsali görülmemiş bir iş yaptı.
2 Eylül’de Eskişehir’i, 6 Eylül’de Balıkesir ve Bilecik’i, 7 Eylül’de Aydın’ı, 8 Eylül’de Manisa’yı geri aldı ve 9 Eylül’de İzmir’e girdi.
Yunan’ı denize döktü!
Türk askerinden çabucak sonra, 10 Eylül günü Mustafa Kemal İzmir’e girdi.
Tüm Anadolu bayram ediyordu.
İzmir kurtarıldıktan kısa müddet sonra, bir gemi limana yanaşıyordu!
Mustafa Kemal taarruzdan çabucak evvel Fethi Bey’i İngiltere’ye göndermiş, sorunu savaşsız çözmenin çarelerini aramakla görevlendirmiş, lakin işe yaramayınca evvel Roma’ya ardından İzmir’e geçmesini emretmişti.
Fethi Beyefendi de, “Herhalde Yunan ile yeni görüşmelere başlayacağız, esasen Yunan başkomutan da İzmir’de, o yüzden oraya gönderiyor” diye başı karışık bir biçimde buyruğu kabul etmişti.
Fakat Mustafa Kemal Fethi Bey’i Yunan’ın Smyrna’sına değil Türk’ün İzmir’ine çağırmıştı.
Fethi Bey’in gemisi limana yanaştığında, limanda Yunan değil Türk vardı.
Atatürk İzmir’e Fethi Bey’den evvel varmıştı!
Bir kaç gün sonra Atatürk ve öbür paşalar Kordon’daki Kosti’nin meyhanesine sarfiyat.
Manzaralı masaya geçilir.
Atatürk “Hagianesti burada rakı içti mi” diye sorar!
Hayır içmediler diye yanıt verilir. Atatürk karşılık verir:
Madem rakı içmeyecekti, ne halt etmeye İzmir’e geldi.
Kaynak: Arkagüverte – Aydın Baylan
