Editör: Erkavim Yıldırım
Aort damarı bedendeki en büyük damardır. Aort, kalpten çıkan ve bütün organlara pak kan taşıyan değerli bir damardır. Aort damarının ortalama 6-7 litre kan taşıma kapasitesi vardır. Kalpte de 4 kapaktan biri olan aort kapak vardır. Aort kapak sol karıncıktan çıkan pak kanı aort damarı aracılığıyla bedene yayılmadan evvel geçtiği kapakçıktır.
Aort kapak, kanın gerçek istikamete akmasını sağlar ve kanın kaçak yapmamasını, geri kaçmamasını sağlar. Kimi durumlarda aort kapağında darlık yahut yetmezlik üzere sıkıntılar meydana gelmektedir.
Aort kapak kireçlenir, bu sayede deforme olursa, düzgünce daralırsa açılamaz hale gelir. Böylelikle kalp kanı pompalarken daralan aort kapağından geçerken zorlanır. Böylelikle kalp kası zorlanır ve yük altında kalır. Bu da kalp kasının kalınlaşmasına ve yetmezlik oluşmasına sebebiyet verir. Aort kapak darlığı tedavi edilmezse oluşan kalp yetmezliği de hayatı tehdit eder.
BELİRTİLERİ NEDİR?
Aort kapak darlığı olduğunda ilerleyen vakitlerde hasta en ufak bir eforla bile nefes darlığı yaşar. Hasta yürürken, merdiven çıkarken nefes darlığını hisseder. Nefes darlığıyla birlikte göğüs ağrısı da olabilir. Bunun yanında aort kapak darlığı çok ileri safhadaysa hasta bayılabilir. Bu evrede mevt riski epey yüksek olur. Aort kapak darlığında ortaya çıkabilecek belirtilerin tamamı şöyle de sıralanabilir:
– Çarpıntı
– Halsizlik
– Bayılma
– Eforla çabuk yorulma
– Nefes darlığı
– Göğüs ağrısı
– Baş dönmesi
NEDENLERİ
Aort kapak darlığı olağanda yaşlılık hastalığıdır. Yaşlılarda görülebilen doğal bir kapak hastalığıdır. Yaşla birlikte yıpranma, damar sertliği, kireçlenme aort damarını tutarsa aort kapağının daralması meydana gelir. Aort kapak darlığı genç yaşlarda da olur. Aort kapak darlığının sebepleri doğumsal kusurlar olabilir. Doğumsal olarak kalpteki üç yaprakçık yerine iki yaprakçık olması nedeniyle aort kapağı yıpranabilir. Romatizmal kalp hastalıkları, kapak enfeksiyonu da (enfektif endokardit) aort kapak darlığı nedenlerinden bazılarıdır.
TEŞHİS NASIL KONULUR?
Aort kapak darlığı nedeniyle belirtileri çıkan hastalar kardiyoloji uzmanına başvurur. Kardiyoloji uzmanı öncelikle hastanın ayrıntılı anamnezini alır, şikayetlerini dinler ve fiziki muayenesini gerçekleştirir. Fiziki muayenede kalp dinlendiğinde üfürüm duyulur. Bu muayeneden sonra ekokardiyografi çekilir. Bunun akabinde kalp kateterizasyonu ve anjiyografi ile tam manasıyla teşhis konulmaktadır.
TEDAVİSİ
Aort kapak darlığında ilaç tedavisi vardır lakin bu tedavi metodu yalnızca belirtilerin hafiflemesine yardım eder. Hayat mühletini uzatmaz. Yıpranan, daralan bir aort kapağının ilaçla tedavisi mümkün olmamaktadır. Bu durumda iki çeşit tedavi formülü devreye girmektedir. Bunlardan biri açık cerrahidir. Açık cerrahiyle kapak ameliyatlarında cerrah, hastalıklı kapağa ulaşmak için kalbi açıp içine girmek zorundadır. Bu durumda hastayı kesinlikle kalp akciğer makinesine bağlayarak kalbi durdurmak gerekir. Açık cerrahide mekanik ya da biyoprotez yeni bir kapak takılır. Fakat açık cerrahiye giremeyecek kadar riskli hastalarda TAVI (transkateter aort kapak implantasyonu) yani olarak damar yoluyla (genelde kasıktan) kapalı usul uygulanmaktadır. Süreç lokal anestezi ile hafif sedasyon (rahatlatıcı ilaç verilerek) yapılmaktadır. Kasık atardamarından girilerek içine kapakçık yerleştirilmiş sistem yardımı ile kalbin aort kapağına ulaşılır. Kalbe iletilen yerleştirme sistemi kapağın yerleştirilmesi gereken noktaya ulaşıldıktan sonra büyük bir stent üzerine monte edilmiş kapak o bölgeye yerleştirilir. Kapağın yanlışsız yerleştirildiği ve düzgün çalıştığı görüntüleme yollarıyla gösterildikten sonra süreç sonlandırılır. TAVI usulünde muhakkak rastgele bir kesi yapılmamaktadır. TAVI usulü, aort kapak hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Başlangıçta yalnızca ameliyat talihi olmayan hastalara uygulanırken, daha sonra ameliyat riski çok yüksek olan hastalar, ameliyat riski orta derecede yüksek olan hastalar ve yakın vakitte da ameliyat riski düşük olan hastalar için de bir seçenek olarak kabul görmüştür. TAVI ağrılı bir süreç değildir. TAVI sırasında yahut sonrasında hastada ağrı olmamaktadır. TAVI sonrası hastalar süreç ile ilgili problemler açısından izlenir. Kan sulandırıcı ilaçlar başlanır. TAVI süreci sonrası tehlikeli de olabilecek riskler mevcuttur lakin bu riskler açık cerrahiden daha azdır. Hastalar süreç sonrasında hastanede kısa müddet kalmaktadır. TAVI her hastaya uygulanabilmekle birlikte uygun hasta için kardiyoloji ve kalp cerrahisi ekibi ortak karar vermelidir.
