Türkiye’de balinalar ve yunuslar üzerine denizlerde araştırmalar yapan DMAD grupları, çok sayıda yunus imajı elde etti. Dernek kurucusu Aylin Akkaya ile araştırma takımı Ufuk Çağlar, Leyla İrapilova, Atakan Dalkılıç, Bedirhan Bartu Tekin, Ceyda Özdemir, Efecan İştipliler, Zeynep Dilan Seyhan ve Evsane Güllüdere’nin katıldığı çalışmalarda, yunus sürüleri dronla da görüntülendi.
AFALİNA VE ÇİZGİLİ YUNUSLAR
DMAD araştırma grubundan Efecan İştipliler, Türkiye denizlerinde tırtak, afalina, çizgili ve boz yunus olmak üzere 4 yunus tipi, bir de yakın akrabaları muturların yaşadığını kaydetti. Akdeniz’deki araştırma seferlerinde afalina ve çizgili yunus bireyleriyle sık sık karşılaştıklarını belirten İştipliler, tırtak ve boz yunusun daha az görüldüğünü söyledi. İştipliler, Akdeniz popülasyonlarında bu çeşitlerin tehdit altındaki kategorilerde listelendiğini vurguladı.
TÜRLERE NAZARAN TEHLİKE DURUMU
İştipliler, çeşitlere nazaran şu bilgileri verdi:
“Global ölçekte ‘asgari endişe’ seviyesindeki tırtak, Akdeniz’de tehlikede sınıflandırılıyor. Küresel seviyede ‘asgari endişe’ seviyesindeki afalina ve çizgili yunus, Akdeniz’de ‘hassas’, boz yunus içinse yetersiz bilgi görülüyor. Lakin Karadeniz, Akdeniz ve Bitişik Atlantik Bölgesindeki Deniz Memelilerin Korunmasına Ait Muahede (ACCOBAMS) bilgilerine baktığımızda Akdeniz popülasyonlarının tehlikede sınıflandırıldığını görüyoruz. Yunusların yakın akrabaları muturlar ise küresel olarak ‘asgari endişe’ seviyesinde yer alıyor, lakin ülkemizdeki popülasyonu tehlikede sınıflandırılmaktadır.”
EN BÜYÜK TEHDİT SES KİRLİLİĞİ
Balinalarda olduğu üzere yunuslar da irtibat için ses kullandıklarından, su altı ses kirliliğinin kıymetli bir tehdit sayıldığını anlatan İştipliler, “Ayrıca insan etkileşimlerinden kaynaklı öbür gerilim elementleri de onlar için değerli birer tehdit sayılmaktadır. Bunları şu formda özetleyebiliriz; denizel kirlilik (plastik ve kimyasal), habitat kaybı, av kaynaklarının azalması, deniz trafiğine bağlı yaralanmalar” diye konuştu.
TEKNECİLERE SÜRAT VE KİRLİLİK ÇAĞRISI
Türkiye’de balina ve yunuslarla ilgili çok fazla data eksikliği yaşandığına dikkati çeken İştipliler, “Sularımızdaki canlıların varlığından habersiz birçok insan var. DMAD takımı olarak data eksikliğini kapatmak ve bu canlıları yakından tanımak için düzenlediğimiz seferlerin yanı sıra toplum şuurunu artırmaya ve sularımızdaki yunusların bilinirliğini vurgulamaya çalışıyoruz. Denizlerimizi korumak ve deniz memelilerine daha huzurlu bir deniz bırakmak için daima birlikte çalışabiliriz. Yunus ve balinalar sese son derece hassastır. Bu yüzden deniz taşıtı, tekne vb kullanıyorsanız suratınıza dikkat etmelisiniz. Kirlilikten kaçınabilir ve tüketimi azaltabilirsiniz” dedi.
