Bazı mülk sahiplerinin daha yüksek fiyatla yeni kiracı bulmak için 1 yıllık eski kiracılarını ‘kontratın bitti çık’ mazereti ile konuttan çıkartmaya çalıştığına değinen Samsun Tüm Emlakçılar Meslek Odası (SATEM) Lideri Mevlüt Oral, 1 yıllık mukavelelerin, kontrat bitiminde kendisini otomatik olarak yenilediğini, bu durumda kiracının en fazla yüzde 25 artırım ile oturmaya devam edebileceğini anlattı. Konut sahiplerinin haklı kira artışı yapabilmesi için kiracının 5 yıldan fazla bir mühlet zarfından mülkte oturması gerektiğinin altını çizen Oral, konut sahiplerinin 5 yıl sonra kendi mülklerinin kira fiyatını etraftaki konutların emsal kira bedeline çekebileceğini, bunun için de mahkeme yolunun açık olduğunu söz etti.
“KİRA ARTIŞ FİYATINI KESTİREMİYORUZ”
Eskiden Samsun’da konut fazlalığı yaşandığını lakin şu anda kiralık konut bulmanın zorlaştığını söyleyen Oral, “Deprem sonrası Samsun’a gelenler ve inşaat dalının eski suratını kaybetmesiyle boş mesken bulmakta zorluk çekiliyor. Bugün Samsun’da 1+1 dairelerin en düşük kira fiyatı 6 bin TL’den başlayıp, 12 bin TL’ye kadar çıkıyor. Bu fiyat artışını biz de kestiremiyoruz” diye konuştu.
ESKİ KİRACIYA TAZMİNAT HAKKI
Mevlüt Oral konuşmasının devamında;
“Bazı mesken sahipleri çeşitli nedenlerle kiracıları çıkartmak istiyor. ‘Çocuklarım gelecek’ ya da ‘kendim oturacağım’ diyerek kiracısını çıkartmak istiyor. Vatandaşlar şunu bilsin ki mesken sahipleri bir mazeret ile kiracısını çıkartıyorsa, mahkeme kararı ile kiracı çıkartılmışsa o meskeni 2 sene kiraya veremez. Kiraya verirse eski kiracıya tazminat hakkı doğuyor. Örneğin 3 bin TL’ye kirada oturan bir kişi yüzde 25 kira artışıyla 3 bin 750 TL’ye oturması gerekiyor. Kiracıyı çıkartmak istiyor. Çıkan kiracı ise yeni konutu 7-8 bin TL’ye sıkıntı buluyor. Kiracılardan kimileri ‘5 bin TL vereyim, konutta oturma devam edeyim’ derken bu bazen kabul ediliyor bazen de kabul edilmiyor. Hoşgörülü olmayan mesken sahiplerine; ‘ey konut sahibi; sen hiç kirada oturmadın mı, çocuk okutmadın mı, sorun çekmedin mi?’ demek istiyorum. Bu fiyat artışlarında emlakçıların günah keçisi gösterildiğini görüyorum. Emlakçının kiralarına artmasında tesiri olduğunu düşünmüyorum.” tabirlerinde bulundu.
5 YIL SONRA MESKEN KİRASI ETRAF EMSALLERİ ORANINDA OLABİLİR
Yüzde 25’lik kira artışının kâfi olmayacağı durumları da aktaran Oral, “Türkiye’de kira kontratları 1 yıllık olur. Bu kontrat kendini 1 yıl sonra otomatik yeniler. Konut sahibi çıkartmak isterse mahkeme kiracıları koruyor. Haklı olarak kiracıyı çıkartmak isteyen mesken sahipleri de var. Yakın vakitte da şahit oldum. 1 kiracı 6-7 yıldır oturduğu konutta bin TL kira veriyor. Mesken sahibi, 5 yıl sonra kirasını etraftaki konutların emsaline nazaran arttırabilir. Bu tüzel taraftan olabilir. Lakin oturduğu meskende 5 yıldan az kirada oturanlar ise yüzde 25 kira artırımı uygular. Yani özetle 1 yıllık kontratın sonunda kiracıyı kolay kolay çıkartamazsınız. Kiracı, 1 yıllık kontratın sonunca çıkartılmak isteniyorsa meskenden çıkmayabilir. Türel istikametten bunun bir karşılığı yok. Kıymetli kriter ise burada 5 yılı aşkın bir müddet kiracı olmak. Konut sahipleri, kiracıları 5 yıldan fazla oturuyorsa kira fiyatını etraftaki konutların kira fiyatına çekebilir. Aksi takdirde yüzde 25 artırımdan fazlasını kanunen uygulayamazlar” dedi.
KİRACI 5 YILDAN FAZLA OTURUYORSA
Mülk sahibi ve kiracıyı ilgilendiren kanuna nazaran, kiracılar tüketici olarak kabul edilir ve kira artışını 12 aylık ortalama tüketici enflasyonuyla sonlar. Mukaveleye daha yüksek bir kira artış oranı yazılmış olsa bile geçersizdir. Yıllık kira artışının en fazla 12 aylık TÜFE ortalamasına nazaran yapma hakkı, 5 yıl ile sonludur. Beşinci yılın sonunda mesken sahibinin ya da kiracının mahkemeye başvurarak 5’inci yıldan sonraki yeni kira yılında uygulanacak kira bedelinin belirlemesini isteme hakları var. 5’inci yıldan sonraki ödenecek kira bedeli belirlenirken, tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde olmasına bakılır. 5 yılın sonunda kira artışı mahkeme kararı ile piyasa ortalamasına denk gelecek biçimde yükseltilebilir.
